Yahudi Kültür Bölgesi
Yahudi kültür bölgesi olarak Ä°srail ele alınıyor. Benzer büyüklüklerdeki pek çok yeri ayrı bir kültür bölgesi yapmak yerine en yakın kültür bölgesi içinde ele almayı tercih ederken, 7-8 milyonluk Ä°srail neden ayrı bir kültür bölgesi olarak ele alındı?
​
En önemli sebep, bu çalışmanın Tarih çalışmalarına bir altlık oluÅŸturması isteÄŸidir. Yahudi kültürü, 4 bin yılı aÅŸkın bir sürekliliÄŸi olan ve etkileri dolayısıyla kültür tarihin onsuz anlaşılamayacağı bir kültür durumundadır. Nüfus olarak küçük olan ülkeleri çevresindeki yakın kültür bölgeleri içinde de ele almak mümkün ama Yahudi kültürünün birlikte anlaşılabileceÄŸi baÅŸka bir kültür bölgesi bulmak da mümkün görünmüyor. Ayrıca Ä°srail’de 7-8 milyon Yahudi olmasına raÄŸmen dünya üzerinde yayılmış olan çok daha büyük bir Yahudi nüfusu var.
​
Nüfus, Toprak ve Ekonomi
​
Ekonomik büyüklüÄŸü Türkiye’nin %18’i kadar. KiÅŸi başına düÅŸen gelir ise Türkiye’nin 2 katından fazla.
DiÄŸer kültür bölgelerinde nüfus ve ekonominin tarih içinde deÄŸiÅŸimine yer verilmiÅŸti ama Ä°srail yeni bir ülke. Yahudilerin bölgeye yerleÅŸmeleri de oldukça yeni. Anlamlı bir tablo elde edilemediÄŸi için Yahudi kültür bölgesi için bu analizler yapılmadı.
​
Etnik Yapı ve Din
​
​
Ä°srail
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Ülkede 5 farklı coÄŸrafi bölge bulunmaktadır. Bunlar; Akdeniz kıyısını takip eden yaklaşık 40 km geniÅŸliÄŸinde, kumluk bir sahil ve hinterlandında yer alan tarım arazisinden oluÅŸan sahil ÅŸerididir. Ä°kincisi Kuzeydeki Galile bölgesinden güneydeki Negev çölüne uzanan sıradaÄŸlar, üçüncüsü SıradaÄŸları kesen vadiler, dördüncüsü Negev ve Batı Åžeria çölleri ve beÅŸincisi Ürdün Nehri, Galile Gölü ve Ölü Deniz çevresindeki sulak araziler ve tarım alanlarıdır. [1]
​
Topraklarının yarısından fazlasına eÅŸit olan ülkenin güney bölgesi, çorak bir çöl olan Necefden oluÅŸur. Necef; bir ucu Akabe körfezinde olan, üçgen biçimli, volkanik engebelerle sınırlanmış geniÅŸ bir bozkır ovasıdır. [2]
​
Ülkenin Batı kesiminde ise kuru yaylalar, Akdeniz’e doÄŸru giderek alçalırlar. Akdeniz kıyı bölgesinin verimli olan kuzey bölümü, Yafa’dan Karmel dağına kadar uzanarak Åžaron Ovası adını alır. Ä°srail’deki tarıma elveriÅŸli toprakların bir baÅŸka kesimi de, Karmel dağının doÄŸusunda KiÅŸon Ä°rmağı Vadisi boyunca uzanan Esdradelon Ovası’dır. Ova, Taberiye gölüne kadar uzanır. Lut gölünün sadece güneybatı sahili Ä°srail’indir. [3]
​
Ä°srail’in doÄŸu bölgelerinin çoÄŸu daÄŸlıktır. Buralar; Samiriye ve Yahudiye tepelerinden, Necef daÄŸlarına kadar uzanır. [4]
Sosyal Yapı
Ä°srail bugün, eski adı Filistin olarak bilinen toprakların çoÄŸunu içerir. Halkın büyük bir çoÄŸunluÄŸu Yahudidir. [5]
​
Ä°srail Ä°statistik Bürosu internet sayfasında Nisan 2007’de yayınlanan verilere göre Ocak 2007 sonu itibariyle itibariyle Ä°srail’in nüfusu 7.123,6 bin kiÅŸidir. Nüfusun yaklaşık % 76’sı Musevi, %16’sı Müslüman, %2’si Hıristiyan ve %1,7’si Dürzîlerden oluÅŸmaktadır. [6]
​
Ä°srail’in baÅŸkenti Telaviv idi. 23 Ocak 1950’de, fiili baÅŸkent olarak Kudüs ilan edildi. Ancak, Toprak bütünlüÄŸünün saÄŸlanamaması ve çeÅŸitli sorunların olması nedeniyle, Uluslararası alanda ve Arap Dünyası’nda Kudüs’ün baÅŸkentliÄŸi kabul görmemiÅŸtir. Önemli kentler; Kudüs (504.000), Tel-Aviv-Yafa (321.000), Hayta (223.000), Holon (150.000) ve Batı Yam (135.000)’dır. [7]
​
Ekonomi
Ä°srail topraklarının %5,5’i ormanlar ve %5,5’i çayır ve otlaklarla kaplıdır. %21,5’u ise ekili-dikili alanları oluÅŸturur. Geri kalan %65,8’i tarım dışı alanlar ve yerleÅŸmelerle iÅŸgal edilmiÅŸtir. [8]
​
Ä°srail in en deÄŸerli doÄŸal kaynakları Lut gölü bölgesinde bulunan sodyum, potasyum, magnezyum ve tuz kaynaklarıdır. [9]
​
Kaynaklar
[1] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[2] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[3] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[4] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[5] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[6] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[7] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[8] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[9] Asya CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
​
Not: Tablo ve Grafikler Kültür Sayfası ekibi tarafından hazırlanmıştır.
