Yahudi Kültür Bölgesi
Yahudi kültür bölgesi olarak İsrail ele alınıyor. Benzer büyüklüklerdeki pek çok yeri ayrı bir kültür bölgesi yapmak yerine en yakın kültür bölgesi içinde ele almayı tercih ederken, 7-8 milyonluk İsrail neden ayrı bir kültür bölgesi olarak ele alındı?
En önemli sebep, bu çalışmanın Tarih çalışmalarına bir altlık oluşturması isteğidir. Yahudi kültürü, 4 bin yılı aşkın bir sürekliliği olan ve etkileri dolayısıyla kültür tarihin onsuz anlaşılamayacağı bir kültür durumundadır. Nüfus olarak küçük olan ülkeleri çevresindeki yakın kültür bölgeleri içinde de ele almak mümkün ama Yahudi kültürünün birlikte anlaşılabileceği başka bir kültür bölgesi bulmak da mümkün görünmüyor. Ayrıca İsrail’de 7-8 milyon Yahudi olmasına rağmen dünya üzerinde yayılmış olan çok daha büyük bir Yahudi nüfusu var.
Nüfus, Toprak ve Ekonomi
Ekonomik büyüklüğü Türkiye’nin %18’i kadar. Kişi başına düşen gelir ise Türkiye’nin 2 katından fazla.
Diğer kültür bölgelerinde nüfus ve ekonominin tarih içinde değişimine yer verilmişti ama İsrail yeni bir ülke. Yahudilerin bölgeye yerleşmeleri de oldukça yeni. Anlamlı bir tablo elde edilemediği için Yahudi kültür bölgesi için bu analizler yapılmadı.
Etnik Yapı ve Din
İsrail
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Ülkede 5 farklı coğrafi bölge bulunmaktadır. Bunlar; Akdeniz kıyısını takip eden yaklaşık 40 km genişliğinde, kumluk bir sahil ve hinterlandında yer alan tarım arazisinden oluşan sahil şerididir. İkincisi Kuzeydeki Galile bölgesinden güneydeki Negev çölüne uzanan sıradağlar, üçüncüsü Sıradağları kesen vadiler, dördüncüsü Negev ve Batı Şeria çölleri ve beşincisi Ürdün Nehri, Galile Gölü ve Ölü Deniz çevresindeki sulak araziler ve tarım alanlarıdır. [1]
Topraklarının yarısından fazlasına eşit olan ülkenin güney bölgesi, çorak bir çöl olan Necefden oluşur. Necef; bir ucu Akabe körfezinde olan, üçgen biçimli, volkanik engebelerle sınırlanmış geniş bir bozkır ovasıdır. [2]
Ülkenin Batı kesiminde ise kuru yaylalar, Akdeniz’e doğru giderek alçalırlar. Akdeniz kıyı bölgesinin verimli olan kuzey bölümü, Yafa’dan Karmel dağına kadar uzanarak Şaron Ovası adını alır. İsrail’deki tarıma elverişli toprakların bir başka kesimi de, Karmel dağının doğusunda Kişon İrmağı Vadisi boyunca uzanan Esdradelon Ovası’dır. Ova, Taberiye gölüne kadar uzanır. Lut gölünün sadece güneybatı sahili İsrail’indir. [3]
İsrail’in doğu bölgelerinin çoğu dağlıktır. Buralar; Samiriye ve Yahudiye tepelerinden, Necef dağlarına kadar uzanır. [4]
Sosyal Yapı
İsrail bugün, eski adı Filistin olarak bilinen toprakların çoğunu içerir. Halkın büyük bir çoğunluğu Yahudidir. [5]
İsrail İstatistik Bürosu internet sayfasında Nisan 2007’de yayınlanan verilere göre Ocak 2007 sonu itibariyle itibariyle İsrail’in nüfusu 7.123,6 bin kişidir. Nüfusun yaklaşık % 76’sı Musevi, %16’sı Müslüman, %2’si Hıristiyan ve %1,7’si Dürzîlerden oluşmaktadır. [6]
İsrail’in başkenti Telaviv idi. 23 Ocak 1950’de, fiili başkent olarak Kudüs ilan edildi. Ancak, Toprak bütünlüğünün sağlanamaması ve çeşitli sorunların olması nedeniyle, Uluslararası alanda ve Arap Dünyası’nda Kudüs’ün başkentliği kabul görmemiştir. Önemli kentler; Kudüs (504.000), Tel-Aviv-Yafa (321.000), Hayta (223.000), Holon (150.000) ve Batı Yam (135.000)’dır. [7]
Ekonomi
İsrail topraklarının %5,5’i ormanlar ve %5,5’i çayır ve otlaklarla kaplıdır. %21,5’u ise ekili-dikili alanları oluşturur. Geri kalan %65,8’i tarım dışı alanlar ve yerleşmelerle işgal edilmiştir. [8]
İsrail in en değerli doğal kaynakları Lut gölü bölgesinde bulunan sodyum, potasyum, magnezyum ve tuz kaynaklarıdır. [9]
Kaynaklar
[1] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[2] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[3] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[4] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[5] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[6] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[7] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[8] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[9] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
Not: Tablo ve Grafikler Kültür Sayfası ekibi tarafından hazırlanmıştır.
