​

Rusya Federasyonu, 88 federe yapıya yani birliğe dâhil birime bölünmüştür.[1]

​

1.Merkez Federal Bölgesi

Rusya’nın kalbi olarak düşünülebilir. Rusya’nın Avrupa topraklarında yer alır.

​

Merkezi 12,2 milyon nüfuslu Moskova’dır.

​

Alan olarak Rusya topraklarının %3,6’sını oluşturan bölgede, Rusya nüfusunun %25,5’i (38,4 milyon) yaşar.

Bölge içinde yer alan 18 federal birimin tamamında Ruslar %90’ın üzerinde çoğunluğa sahiptirler.

​

2.Kuzeybatı federal Bölgesi

Rusya’nın Avrupa topraklarının bir bölümüdür. Rusya topraklarının %10’u, nüfusunun ise 9,4%’ü (13,5 milyon) bu bölgededir.

​

11 federal birimden oluşur. Merkezi 5,2 milyon nüfuslu St. Petersburg’tur.

​

Bölge Ural dilli toplulukların kadim topraklarının bir bölümünü de içine aldığından federal birimlerin birçoğunun nüfusu içinde Ural dilli etnik topluluklar dikkat çeker. Ama 11 federal birimde de Ruslar çoğunluktadır.

​

%24 ile Ural dilli toplulukların en yüksek orana ulaştığı federal birim 1 milyon nüfuslu Komi Cumhuriyetidir.

​

3.Güney Federal Bölgesi

Kazakistan’dan başlayıp Ukrayna’da devam eden bozkırın Rusya içlerinde kalan kısmıdır. 2010 yılına kadar ismi Kuzey Kafkasya Federal bölgesi olarak geçiyordu.

​

8 federal birimden oluşur. Bunlara Ukrayna’dan ilhak edilen Kırım ve Sivastopol federal kenti de dahildir. Yönetim merkezi 1,1 milyon nüfusa sahip Rostov-on-Don şehridir.

​

Rusya topraklarının 2,3%’ünü ve nüfusunun 9,4%’ünü (14 milyon) içerir.

​

Bölge nüfusu içinde Kafkas ve Altay dilli etnik gruplar dikkat çeker.

​

Kalmuk Cumhuriyeti’nde Moğol kökenli Kalmuklar % 57 oranla çoğunluğu oluştururlar. Kalmuklar Budizm inancını benimsemişlerdir.  1630 yılında bölgeye gelerek Kalmuk Hanlığını kurmuş, bir kısa bir süre sonra da Ruslarla anlaşarak onlara bağlanmışladır. 292 bin nüfuslu küçük bir federal birimdir.

​

447 bin nüfuslu Adige Cumhuriyeti’nde Kafkas dili konuşan Adigeler %25,4 orana sahiptirler. Adigeler Müslümandır. Çoğunluk Rus’tur.

​

1 milyon nüfuslu Astrahan’da, Altay dilli Kazak ve Tatarlar nüfusun %25’ini oluştururlar. Astrahan Hanlığı, Altınordu devletinin dağılmasından sonra kurulan bir hanlıktı. 1466-1554 yılları arasında var oldu.

​

2 milyon nüfuslu Kırım Cumhuriyeti’nde de %15 civarında Tatar yaşamaktadır. Kırım Hanlığının Ruslar tarafından 1783’te ilhak edilmesi ile birlikte Tatarlar göçe zorlandılar ve kendi topraklarında azınlık durumuna düştüler.

 

4.Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi

Rusya topraklarının %1’ini ve nüfusunun %6’sını (9 milyon) oluşturur. Kafkas halklarının yoğun olarak yaşadığı bölgedir.

​

7 federal birimden oluşur. Bu birimlerden biri hariç tamamında Ruslar azınlık durumundadır.

​

2.6 milyon nüfuslu Dağıstan Cumhuriyeti’nin %50’sini Avar, Kumuk, Azeri, Nogay gibi Altay dilli, %45’ini ise Dargin, Lezgi, Çeçen gibi Kafkas dilli halklar oluşturuyor. Rusların oranı %3,6.   

​

469 nüfuslu İnguşetya Cumhuriyeti’nin %98,7’sini İnguş ve Çeçenler oluşturuyor.

​

900 bin nüfuslu Kabardin-Balkarya Cumhuriyeti’nin %57’si Kafkas dilleri konuşan Kabardaylardan, %13’ü ise Türk topluluğu olan Balkarlardan oluşuyor. Her iki topluluk da Müslüman.  Rusların oranı %22.

​

440 bin nüfuslu Karaçay-Çerkesya Cumhuriyeti’nin %41’i bir Türk topluluğu olan Karaçaylardan, 21’i ise Kafkas hakları olan Çerkez ve Abhazlardan oluşuyor. Rusların oranı %32.

​

1.4 milyon nüfuslu Çeçenistan Cumhuriyeti’nin %95’i Kafkas dilli Çeçenler. Rusların oranı %1,9.

​

5.Volga Federal Bölgesi

Rusya topraklarının %5,7’sini ve nüfusunun %20,9’unu (31 milyon) oluşturur. 

​

14 federal birimden oluşur. Yönetim merkezi 1.3 milyon nüfuslu Novgorod şehridir.

​

Bölgedeki tüm federal birimlerde Türk nüfusu görülür. Bunlardan 3 tanesi ise Türk Cumhuriyeti’dir.

​

4.1 milyon nüfuslu Başkurdistan Cumhuriyeti’nin %57,6’sı Başkurt, Tatar ve Çuvaş Türklerinden oluşur. Rus nüfusu %36,1’dir. Başkenti Ufa.

​

3.8 milyon nüfuslu Tataristan nüfusunun %56,3’ü Tatar ve Çuvaş Türklerinden oluşur.  Rus nüfusu %39,7. Başkenti Kazan.

​

1.3 milyon nüfuslu Çuvaşistan’ın %70,5’i Çuvaş ve Tatarlardan oluşur.  Rus nüfus %26,9. Başkenti Şupaşkar.

Ayrıca 2.2 milyon nüfuslu Orenburg federal biriminde %17 oranında Tatar, Kazak ve Başkurtlardan oluşan bir Türk nüfusu, yine 1.4 milyon nüfuslu Ulyanovsk federal biriminden %20 Tatar ve Çuvaşlardan oluşan bir Türk nüfusu bulunmaktadır.

​

728 bin nüfuslu Çirmişistan federal biriminde Ural topluluğu olan Mariler %43,9 oranına sahiptirler. Rus nüfus oranı%47,4. Ayrıca %6,7 oranında Tatar ve Çuvaş Türkü yaşamaktadır.

​

889 bin nüfuslu Mordovya federal biriminde Ural dilli Mordvinlerin oranı %40, Rusların oranı 53,4. Ayrıca %5 oranında Tatar nüfusu vardır. 

​

1.5 milyon nüfuslu Udmurtya federal biriminde ise Ural topluluğu olan Udmurtlar nüfusun %28’ini oluştururlar.  % 6,7 oranında Tatar bulunur. Rusların oranı %62,2

​

6.Ural Federal Bölgesi

Rusya topraklarının %16,8’ini ve nüfusunun %9,7’sini (14,5 milyon) oluşturur. 

​

Bölge Rus doğalgaz üretiminin %90’ını, petrol üretiminin %68’ini, metal üretiminin %42’sinin karşılar.

6 federal birimden oluşur. Yönetim merkezi 1.4 milyon nüfuslu Yekaterinburg’tur.

​

Tüm federal birimlerde %5’ten az olmamak üzere Altay topluğunun varlığı dikkat çeker. Bu oran 3.6 milyon nüfuslu Çelyabinsk federal biriminde 10,2%’ye, 3.3 milyon nüfuslu Tümen federal biriminde ise 11,9%’a ulaşır. Ağırlık Tatar ve Başkurtlardır.

​

7.Sibirya Federal Bölgesi

Rusya topraklarının %27,9’unu ve nüfusunun %13,3’ünü (19,3 milyon) oluşturur. 

​

12 federal birimden oluşur. Yönetim merkezi 1.5 milyon nüfuslu Novasibirsk şehridir.

​

200 bin nüfuslu Altay Cumhuriyeti’nde Altay ve Kazak Türklerinin nüfus içindeki 41% civarındadır. Altay Türklerinin çoğu Şamanisttirler.

​

300 bin nüfuslu Tuva Cumhuriyeti’nde Tuva Türklerinin oranı 81%’dir. Tuvalar Şamanisttirler.

​

980 bin nüfuslu Buryatya’da Buryat Moğollarının oranı 30%, 550 bin nüfuslu Hakasya’da ise Hakas Türklerinin oranı 12%’dir. Her iki topluluk da Şamanisttir ve önemli bir kısmı Ortodoksluğa geçmişlerdir.

​

8.Uzakdoğu Federal Bölgesi

Rusya topraklarının %32,7’sini ve nüfusunun %5,5’unu (8,4 milyon) oluşturur.

​

9 federal birimden oluşur. 

​

Tüm Rusya topraklarının 1/3’üne karşılık gelen bu kadar büyük topraklarda 8 milyon insanın yaşaması oldukça dikkat çekicidir. 

​

Bu toprakların yarısından fazlası tek başına Saka Cumhuriyeti’ne aittir. 3.1 milyon nüfusa sahip bu cumhuriyetin nüfusunun yarısı Şamanizm inancına sahip Saka (Yakut) Türkleridir. Onların dışında başka Altay dilli topluluklar da vardır. Rusların nüfus içindeki oranı %37,8’dir

 

Not: Federal bölgelerle ilgili bilgiler Wikipedia’dan derlenmiştir.

​

Kaynaklar

[1] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Rusya'n%C4%B1n_federal_b%C3%B6lgeleri