Rusya Bölgesi
Rusya, yüzölçümü bakımından dünyanın en büyük ülkesidir. Yaklaşık 17.075.000 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahiptir. [1]
Topraklarının %76,8’i Asya, %23,2’si Avrupa kıtasında bulunmaktadır. Buna karşılık nüfusun %73’ü Avrupa’da, %27’si Asya’da bulunmaktadır. [2]
Nüfus, Toprak ve Ekonomi
2015 yılı itibari ile Rusya’nın nüfusu Türkiye nüfusunun 1.7 katına yakındır. Buna karşılık sahip olduğu topraklar Türkiye’ninkinin 22 katına yaklaşır.
2015 yılı itibari ile Ekonomik büyüklüğü Türkiye’nin 2.3 katıdır. Kişi başı milli geliri de Türkiye’nin biraz üzerindedir.
Nüfus ve Ekonominin Tarih İçinde Değişimi
Her ili ülkenin de bugünkü toprakları göz önüne alındığında, Rusya’nın I. Dünya Savaşını hem öncesindeki nüfusu Türkiye’nin 6 katına yaklaşıyordu. Üstelik o tarihte her iki ülke de birer İmparatorluktu. 1913’deki Osmanlı ve Rus İmparatorluklarının nüfusu karşılaştırıldığında bu fark nerdeyse 10 kata çıkıyor. Bugün bu fark 1.7 kata inmiş durumda. 2050 yılında ise nüfuslar bakımında neredeyse başabaş durumda olacak.
Yine 1913 yılındaki ekonomik büyüklüğe bakıldığında bugünü topraklar göz önüne alındığında Rusya Türkiye’den yaklaşık 8 kat büyüktü. Bugün bu fark 2.3 kata inmiş durumda. 2050 yılına doğru biraz daha azalmış olacak.
Etnik Yapı ve Din
Etnik Yapı
-
Nüfusun %83’ünü Slav kökenliler oluşturuyor, çok büyük çoğunluğu Rus.
-
2. Büyük grup, nüfusun %10’una yakın kısmını oluşturan Altay dilli topluluklar, çok büyük kısmı Türk.
-
Kafkaslardaki Kafkas dili konuşan topluluklar diğer büyük grup durumunda.
Din
-
Ruslar tarihi olarak Ortodoks inancına sahipler ama Kominizim döneminin etkisi gözden kaçmıyor. En büyük inanç grubunu dinsizler oluşturuyor. Buna denk bir Ortodoks nüfusu var.
-
Müslümanların oranı %7 olarak belirtiliyor. Etnik yapıya bakılınca daha yüksek bir oran olması muhtemel görünüyor.
Fiziki Coğrafya
Rusya’nın doğal yapısı incelendiğinde üç önemli özellik görülür. Birincisi, dünyanın en geniş ülkesi olmasına rağmen topraklarının %70’i boştur. İkincisi topraklarıyla denizleri kuşatan en geniş bir “kıta ülkesi” olduğudur. Üçüncüsü ise, diğer ülkelerdeki gibi dağlık ve tepelik olmaktan ziyade, daha çok ormanlık ve yeşil ovalık bir ülkedir. [3]
Rusya topraklarının %40’ı kutup bölgesinde yer almakta olup, donmuş toprakları teşkil eder. [4]
Ormanlar ülke yüzölçümünün yaklaşık yarısını oluşturur. [5]
Bitki örtüsünün kuzeyden güneye gidildikçe sınırlar, kesin çizgilerle belirlenecek şekilde kuşaklar halinde uzandığı görülür. Ülkenin en kuzeyinde, tundra bir kuşak oluşturur. Tundra kuşağının güneyinde Baltık Denizinden Büyük Okyanusa kadar 960-1120 km genişlikte uzanan kozalaklı ağaçlardan meydana gelmiş olan tayga ormanları yer alır. Tayga kuşağının güneyinde step bölgesi yer alır. Bundan sonra karma orman kuşağı gelir. Güneye inildikçe iklim şartlarının etkisiyle bitki örtüsü oldukça fakirleşmeye ve yarı çöl halini almaya başlar. [6]
Rusya, dünyanın en kurak ülkelerinden biridir. Bütün topraklarının sadece dörtte birine yakın bir bölümü ortalama 500 milimetre kadar yağış alır. [7]
Sibirya
Sibirya; '‘Uyuyan Topraklar Ülkesi” demektir. Asya’da Ural dağlarının doğusunda. Kazakistan ve Moğolistan'ın kuzeyinde kalan, çok geniş topraklara Sibirya adı verilir. [8]
Kıs mevsimin çok uzun ve sert geçmesinden dolayı, Sibirya dünyanın en soğuk bölgesidir. Orta Sibirya’da Ocak ayı sıcaklık ortalamaları -50 °C dolayındadır. Toprak, donmuş vaziyettedir. Bu nedenle tarım imkânsız hale gelmiştir. Ancak Sibirya, Rusya Federasyonu için vazgeçilmez bir bölgedir. [9]
W Bruce Lincoln, "Vahşi Batı Sibirya ve Ruslar” adlı kitabında, Sibirya hakkında şu tespitlerde bulunur. “Milletler savaşlardan doğar ve fetihler onları yüceltir. Rusya’yı dünyanın büyük devletleri arasına çıkartan ve oraya vardıktan sonra yerini korumasına yardımcı olan şey, Sibirya’nın fethidir. Bu fetih, 1582’de başlamış ve 400 yıl sürmüştür. Urallar’dan Bering Denizi kıyılarına kadar 8000 km uzanan ve 8 milyon km2 toprağı içeren Sibirya’nın fethi Rusların modern dünyanın en büyük kara devleti kurmalarına imkân sağlamıştır. Boyut olarak büyüklüğü kadar kaynak bakımından da zengin olan Sibirya, Ruslara dünyanın altın ve gümüşünün altıda birini, platininin beşte birini ve demirinin üçte birini vermiştir. Dünya ağaçlarının dörtte biri Sibirya’da bulunmaktadır ve kömür, petrol, doğal gaz rezervlerini hesaplamak hala çok güçtür. [10]
Sıcak Denizlerin Önemi
Rusya’nın denizleri, kutup dairesinin ötesinde yer almasından dolayı, ulaşım için pek elverişli değildir. Bu nedenle Rusya’nın politikası, hep güneydeki sıcak denizlere (Akdeniz, Hint Okyanusu ve Atlas Okyanusu) sahip olmak üzere geliştirilmiştir. Rusya tarihindeki Avrupa, Türkiye, İran, Afganistan ve Çin üzerine yapmış olduğu savaşların temel nedeni, sıcak denizlere ulaşma arzusudur. [11]
Ekonomi
Rusya’da verimli topraklar çok azdır. Ekonomisi bu nedenle A.B.D ekonomisinden daha güçsüzdür. [12]
Ormancılık ekonomide önemli yer tutar. Dünya kereste üretiminin, yaklaşık % 20’sine yakın bir bölümünü Rusya karşılar. Kereste rezervlerinin % 80’ninden fazlası Sibirya bölgesinde bulunur. [13]
Rusya, madenler bakımından çok zengin bir ülkedir. Dünyanın ikinci büyük kömür üreticisidir. Volga-Ural bölgesinde ve Sibirya Ovasında petrol çıkarılmaktadır. Ayrıca ülkenin birçok bölgesinde doğal gaz yatakları bulunmaktadır. [14]
Rusya, sanayisi gelişmiş ülkeler arasında yer alır. Ülkede sanayinin gelişmesini büyük ölçüde maden kaynakları sağlamıştır. Dünya demir rezervinin yaklaşık % 40’ı buradadır. Ayrıca zengin kömür yatakları mevcuttur. Ağır sanayi endüstri kömür rezervlerinin bulunduğu bölgelerdedir. [15]
Kimya ve otomotiv sanayi oldukça ileri düzeydedir. [16]
Kaynaklar
[1] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[2] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[3] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[4] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[5] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[6] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[7] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[8] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[9] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[10] Asya Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif Yayınları: 2008
[11] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[12] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[13] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[14] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[15] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
[16] Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012
Not: Tablo ve Grafikler Kültür Sayfası ekibi tarafından hazırlanmıştır.
