Polonya             

Ova görünümündedir. Güney sınırlarını teşkil eden Karpat Dağları haricinde ülke toprakları deniz seviyesinden yaklaşık 300 m kadar yüksektedir. Güney sınırındaki dağlar iki ayrı sistem halindedir. Güneybatıda Karkonsze Dağları ve güneyde Karpat Dağları yer alır. İki dağ sistemini, Polonya’nın güneye açılmasına izin veren Moravya Kapısı ayırır. Moravya Kapısı, bugün için dahi önemli bir kara ve demiryolu çıkışı ve bir ticari ulaştırma kanalı olarak, tarihteki “geçiş yolu” rolünü koruyan bir geçittir. [1]

​

Polonya’da yaz ayları sıcak, kış ayları soğuk ve uzun sürer. [2]

​

Başşehri Varşova’dır. [3]

​

Tarih

Polonyalılar Slav ırkındandır. Nüfusun en eski kaynağını 10. yüzyılda “Polane” adı verilen Slav kabileleri meydana getirir. [4]

​

Polonya’nın tarihi 10. yüzyıl Lehistan Krallığı’na dayanmaktadır. 15 ve 16. yüzyıllar, Lehistan Krallığı’nın en güçlü olduğu dönemler olmuş, zaman içerisinde iç ve dış savaşlarla zayıflayarak 18.yüzyılda Avusturya, Prusya ve Rusya arasında bölünmüştür. Birinci Dünya Savaşı sonrasında, 1918’de, tekrar bağımsızlığına kavuşan Polonya, İkinci Dünya Savaşı ardından Sovyetler Birliği’nin egemenliği altına girmiştir. Polonya, Dayanışma Hareketi ile mücadelesinde başarıya ulaşmış ve 1989 yılında rejim değişikliğini gerçekleştirerek, parlamenter demokrasi ile yönetilmeye başlamıştır. [5]

​

Ekonomi

Yer altı kaynakları oldukça zengindir. En önemli madeni kömürdür. [6]

​

Enerji bakımından oldukça gelişmiş bir ülkedir. Sovyet yardımıyla kurulmuş hidroelektrik santralleri mevcuttur. Kömüre dayalı demir ve çelik endüstrisi önemli bir gelir kaynağıdır.[7]

​

Macaristan      

Ülkenin tamamı oldukça alçak olup, en yüksek tepeler 900 ilâ 1000 metreyi aşmamaktadır.[8]

​

Denizden uzak olan Macaristan’da kara iklimi hüküm sürer. [9]

​

Tuna ötesi topraklarının ve dağlarının bitki örtüsü ormanlardan meydana gelmiştir. Fakat bunlar bozkır şartlarının hüküm sürdüğü Büyük Ova yakınlarındaki arazide aniden kaybolur. [10]

​

Tuna Nehri, 2850 m uzunluğunda olup, uzunluğu itibariyle Volga’dan sonra Avrupa’nın en uzun nehridir. Budapeşte, Tuna’nın iki yakasında kurulmuştur. [11]

​

Macaristan etnik yapısı itibariyle Orta Avrupa'nın en homojen devletidir. Macarca, Fin-Uygur dil ailesine dâhil olup, ülkenin resmî dilidir.[12]

​

Tarih

Macaristan, 1000 yılında Kral I.Stephen tarafından kurulmuştur. 1526 Mohaç savaşında Osmanlı İmparatorluğuna yenilip Buda’yı kaybetmeden önce ülkeye Moğollar tarafından da çeşitli saldırılar düzenlenmiştir. 1541 ’de ülkenin kuzeyi ve batısı Avusturya (Habsburg) İmparatorluğunun yönetimine girmiştir 1686 da Habsburg’un yardımıyla Macarlar Buda kalesini tekrar ele geçirmişlerdir. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun T. Dünya Savaşından yenik çıkması üzerine Macaristan 1918 yılında Avusturya’dan da ayrılmıştır. [13]

​

Macaristan toprakları, 1920’de imzalanan Barış Antlaşması ile 288.000 km2’den 93.000 km2’ye, nüfusu da 18,2 milyondan 7,6 milyona indirilmiştir.[14]

​

Macaristan, Sovyetler Birliğine 1941 yılında savaş açmış ve İkinci Dünya Savaşına katılmıştır. Ancak, 1944’de Almalar tarafından istila edilen Macaristan bir yıl sonra Sovyet Birlikleri tarafından Alman istilasından kurtarılmıştır. Savaş sonunda 1 milyon kişi hayatını kaybetmiş ve milli servetin de %40’ı yitirilmiştir. [15]

​

Macaristan’da 1946’da Cumhuriyet ilan edilmiş, ancak 1949 yılında ülke “Macar Halk Cumhuriyeti” adını alarak, Sovyetler Birliğinin etkisi altına girmiştir. 1956 yılında ülkede rejime ve Sovyetlere karşı başlayan ayaklanma Sovyetler Birliği tarafından bastırılmıştır.[16]

​

Macaristan, 1989 yılında parlamenter demokrasiye geçmiş ve ekonomi politikaları liberalleşmiştir. 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren de Avrupa Birliği üyesi olmuştur.[17]

​

Ekonomi

En büyük şehri ve başkenti, sanayi ve kültür merkezi ve başkenti, Budapeşte olup, nüfusu 2,2 milyondur. Berlin’den sonra Orta Avrupa'nın en büyük ikinci şehri olup, Macaristan nüfusunun beşte biri de burada yaşamaktadır. Tuna Irmağı üzerindedir. Irmağın batı kıyısındaki Buda, doğu kıyısındaki Peşte ve Buda’nın kuzeyindeki Obuda şehirlerinin 1873’te birleşmesiyle Budapeşte ismini almıştır.[18]

​

Tabiat şartları tarım için elverişli bir durum arz eder. Toprakların %67’si işlenmeye elverişli, % 15,3’ü çayır ve otlaklardır. Toprağın %97,6’lık bir kısmı devlet çiftliklerine ve kooperatiflere ait olup, devlet sektörünün elindedir.[19]

​

Hammaddeleri ve enerji kaynaklarının azlığı sebebiyle, sanayileşmede güçlük çekmektedir. Bütün sanayi merkezlerinde bilhassa Budapeşte’de bulunan makine âletleri, ulaşım malzemeleri imalatı sanayinin temel sektörünü teşkil eder. [20]

​

Çek Cumhuriyeti            

Çekoslovakya Birinci Dünya Savaşı sonunda Avusturya-Macaristan imparatorluğunun parçalanması sonucunda kurulmuştur. Başkenti Prag’dır.[21]

​

Çek Cumhuriyeti batıdan doğuya doğru iki coğrafî bölgeye ayrılır. Bunlar uda “Bohemya”, doğuda “Moravya” bölgeleridir. [22]

​

Bohemya, ülkenin batı tarafıdır, ortalama 1000-1500 m yüksekliğe sahip dağlarla çevrili olan bir yayladır. Moravya Çek Cumhuriyeti’nin orta kısmını teşkil eden, kuzeyden güneye doğru gidildikçe alçalan bir ova şerididir. Karpat Dağları ile Slovakya'dan ayrılır. [23]

​

Denizden uzak bir Orta Avrupa ülkesi olan Çek Cumhuriyeti’nde de diğer Orta Avrupa ülkelerinde olduğu gibi kışları sert soğukların hâkim olduğu kara iklimi vardır. [24]

​

Tarih

Çekoslovakya 1918’de Avusturya İmparatorluğu’na karşı bağımsızlığını ilan etmiş, İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan iki kutuplu dünyada ise Sovyet sistemi etki alanında yer almıştır. 1948’den itibaren ise Komünist Parti yönetime el koymuştur. 1970 ve 1980'li yıllarda uygulanan baskı rejimi ile muhalefet susturulmuştur. 1989’da Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından, Çekoslovakya Kadife Devrim ile özgürlüğüne kavuşmuştur. 1 Ocak 1993’te ülke içindeki iki milli kimlik 75 yıl birlikte yaşadıktan sonra, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak ayrılmıştır.[25]

​

Ekonomi

Prag, Çek Cumhuriyeti'nin başkenti ve en büyük şehridir. Çek Cumhuriyeti ve Slovakya birleşikken de başkentti. Orta Bohemya'da yer alır ve 1,2 milyon nüfusu vardır. [26]

​

Genel olarak sanayiye dayalı bir ekonomisi vardır. Ekilebilen arazinin tamamı komünist idarenin gelmesiyle devletleştirilerek kolektif tarıma geçildi. Tarım ürünleri üretiminde kolektif tarıma geçme ile verim düştü ve ülke eskisinden daha çok besin maddesi ithal etmek zorunda kaldı.[27]

​

Ürettiği madenler ülke ihtiyacını karşılamadığı için maden ithal eder. Demir cevherinin önemli kısmını ithal etmesine rağmen dünyada çelik üretiminde ilk on ülke içine girebilmektedir. Doğu bloğu ülkelerin makine, kimyevî madde, silah, tekstil ürünü ihtiyaçlarının büyük bir kısmını Çek Cumhuriyeti karşılamaktadır.[28]

​

Slovakya            

Slovakya topraklarının büyük kısmı dağlarla kaplıdır. Güneybatı ve güneydoğusunda Michalovce ve Tuna ovaları yer alır. [29]

​

Denizden uzak bir Avrupa ülkesi olan Slovakya’da da diğer Orta Avrupa ülkelerinde olduğu gibi kışları sert soğukların hakim olduğu kara iklimi hüküm sürer.[30]

​

Ekonomi

Ülkenin başşehri Bratislava, nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu yerdir. Eski Macaristan Krallığının merkezi olan Bratislava günümüzde de ülkenin kültür merkezi olmasının yanı sıra Tuna Nehrinin kıyısında ulaşım merkezi olarak çok önemlidir.[31]

​

Slovakya ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Dağlık olan ülke topraklarının ancak üçte birlik kısmı tarıma elverişlidir.[32]

​

Rezerv yönünden zengin olan madenler demir cevheri, bakır, magnezit, kurşun ve çinkodur. [33]

​

Sanayide, kimya ve makine endüstrisi gelişmiştir. Dağlık bölgelerde bulunan madenler çıkartılarak işlenir. Kömür ve petrol yatakları bulunmamasına rağmen sanayinin temel enerji ihtiyacı nehirler üzerindeki hidroelektrik santrallerinden karşılanır. Topraklarından geçen doğal gaz ve petrol boru hatlarının geliri ülkenin bu ihtiyaçlarını karşılar.[34]

​

Slovakya’nın ekonomik sistem değişikliği daha gelişmiş durumda olan Çek Cumhuriyeti’nden ayrılması sonucunda, kardeş ülkeden mal ve para akımının önemli ölçüde azalması ülke ekonomisini aşılması zor bir darboğaza sokmuştur.[35]

​

Hırvatistan       

Ülke toprakları; Dalmaçya, Birinci Dünya Harbi öncesinde Avusturya toprağı olan Istria’nın büyük bölümü ve eskiden Macaristan’a ait olan Slovenya topraklarını içine alır.[36]

​

Istria Yarımadası ile Dalmaçya kıyılarında Akdeniz iklimi hüküm sürer. Buralarda yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. İç kesimler ve dağlık bölgelerde iklim daha serttir.[37]

​

Sırplar gibi Hırvatlar da şimdiki Yugoslavya'ya 7.yüzyılda yerleşmişlerdir. Ancak bağımsız bir Hırvat devleti ancak 1102’de kurulabilmiştir.[38]

​

Slovenya            

Slovenya topraklarının büyük kısmı dağlıktır. [39]

​

Resmî dili Slovencedir. Slovenler bir Güney Slav halkıdır. Halkın büyük çoğunluğu Katolik’tir. [40]

​

Ekonomi

Ülke ekonomisi tarıma dayalıdır. Ormancılık ve hayvancılık da önemli gelir kaynaklarındandır. Sanayi alanında metalürji ve dokumacılık gelişmiştir.[41]

​

Başta kömür ve cıva olmak üzere çeşitli maden yatakları vardır. [42]

​

Ülkede işsizlik oranı çok düşüktür. Ekonomik açıdan çok gelişmiş olmasına rağmen, Yugoslavya’dan ayrılması ekonomisini alt üst etmiştir. Sırplarla Bosna-Hersek arasındaki savaş yüzünden bu ülkelerle ticaret yapılmaması ekonomiye büyük darbe vurmuştur.[43]

 

​

Kaynaklar

[1]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[2]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[3]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[4]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[5]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[6]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[7]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[8]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[9]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[10]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[11]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[12]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[13]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[14]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[15]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[16]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[17]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[18]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[19]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[20]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[21]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[22]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[23]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[24]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[25]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[26]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[27]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[28]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[29]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[30]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[31]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[32]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[33]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[34]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[35]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[36]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[37]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[38]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[39]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[40]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[41]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[42]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012

[43]Avrupa Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2012