Lider Ülkelerin Değişimi
Bugün yaşadığımız dünya büyük ölçüde I. Dünya Savaşı ile şekillendi. II. Dünya savaşı, oluşan bu dünyaya yöneltilen itirazlara verilen cevap niteliğindeydi ve büyük değişikliklere izin verilmedi
I. Dünya savaşı dünyadaki bütün ülkeler arasında yapılmadı. Lider ülkeler mücadele ettiler, buna göre de sonuçlar belirlendi. Bu ülkelerden birisi de bizim ülkemizdi.
Lider ülkeler açısından bakıldığında o günden beri neler değişti ve onları nasıl bir gelecek bekliyor?
Nüfusun Değişimi
“I. Dünya savaşında yedi cephede savaştığımız, savaşlarda büyük başarılar göstermemize rağmen müttefiklerimiz yenilgiyi kabul ettiği için bizim de mağlup sayıldığımız” bir klişe halinde söylenir.
Peki acaba, müttefiklerimiz yenilgiyi kabul etmeseler savaşı kazanma ihtimalimiz var mıydı acaba? Bu sorunun cevabını vermek için rakamlara bakmak gerekiyor. Osmanlı İmparatorluğu önce 93 Rus Savaşı ardından da Balkan Savaşından yenilgiyle çıkmış ve Avrupa’daki topraklarının çok büyük bölümünü kaybetmiş durumdaydı. Avrupa topraklarının imparatorluğun en yoğun nüfusa sahip ve en fazla gelir sağlayan toprakları olduğu unutulmamalıdır.
Kuzey Afrika toprakları ise bu savaşlardan önce zaten elden çıkmış durumdadır. Bugünkü Türkiye topraklarından farklı olarak Ortadoğu’da topraklara sahiptir ama bu topraklar, Avrupa ve Anadolu ile kıyaslandığında oldukça seyrek nüfusludur.
Osmanlı İmp.’nun I. Dünya savaşı öncesi nüfusu, 1914 nüfus sayımına göre de 13.390 Müslüman, 1.173 Ermeni, 1.564 Rum Toplam 16.127 kişidir.
Yukarıdaki grafik diğer ülkelerle bir arada gösteriyor ve oldukça şaşırtıcı.
-
Osmanlı İmparatorluğu’nun 16 milyonluk nüfusuna karşı, savaştığımız İngiltere ve Fransa’nın 40 milyonun üzerinde nüfusa sahip oldukları görülüyor. Osmanlını 2,6 katı nüfusa sahipler. Bu nüfuslara sahip oldukları sömürge ülkeleri dahil değil ki İngiltere’nin Osmanlı askerleri ile savaşmak için Avustralya’da, Yeni Zelanda’dan ve Hindistan’dan asker getirdiğini hatırlamakta yarar var.
-
İtalya’nın nüfusunun 37 milyonun üzerinde, 2,3 katı
-
Rusya’nın sahip olduğu nüfus Osmanlı İmparatorluğunun neredeyse 10 katı.
-
Müttefikimiz olan Almanya, Osmanlı İmparatorluğu’nun 4, Avusturya-Macaristan ise 3 katından fazla nüfusa sahipler
-
O tarihlerde yeni yeni büyümekte olan ve henüz dünya siyasetinde söz sahibi olmana A.B.D.’nin nüfusu 100 milyona yaklaşmış durumdadır ve Osmanlı İmparatorluğu’nun 6 katından fazladır.
-
Küçük bir ada ülkesi olan Japonya’nın nüfusu bile 50 milyonu geçmiştir.
Özellikle Avrupa ülkeleri ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki nüfus dengesizliği oldukça çarpıcı görünüyor. Bu hep böyle miydi? Avrupa nüfusu hep daha kalabalık olduysa da bu ölçüdeki dengesizlik son birkaç yüzyıldaki değişimin bir sonucuydu:
Dünya nüfus artışının 3. döngüsü 15. yüzyılda Avrupa’da başladı ve teknoloji kökenli olduğu açıktır. Avrupa’nın diğer kıtaları kolonileştirmesine imkân tanıyan silah ve gemi teknolojisini geliştirmesi ile başladı ve 18.-19. yüzyıllardaki tarım ve endüstri devrimi ile devam etti.
15. ve 16. yüzyıllarda dünya nüfusundaki artış mütevazidir: %21 ve %28.
17 yüzyılda büyüme önceki yüzyıldan daha düşük gerçekleşti: %12.
Bundan sonraki büyüme oranları dünya üzerinde daha önce hiç görülmemiş kadar yüksektir. 18. Yüzyılda %45'e ve 19. Yüzyılda %80'e ulaştı.
Bu nüfus artışı Avrupa tarafından domine ediliyordu: 19. Yüzyılda Avrupa’daki nüfus artışı %115’tir. Amerika kıtasına olan göçler de göz önüne alındığında bu oran %135’i bulur.
Atlas of World Population History. Colin McEvedy. Facts on File:1978
Aşağıdaki tabloda ise bugünkü ve 2050 yılana kadarki nüfus tahminleri gösteriliyor:
Bugün için artık, bu ülkelerden -A.B.D hariç- hiçbiri için Türkiye’nin katlarından bahsedilmiyor.
-
Sadece Rusya ve Japonya Türkiye’den büyük, ama katı değiller.
-
Almanya Türkiye ile denk bir nüfusa sahip.
-
İngiltere, Fransa ve İtalya ise Türkiye’den daha az nüfusa sahipler
2050 yılında idurum daha dikkat çekici bir hal alacak
-
Rusya ve Japonya da artık Türkiye’den daha büyük değil nüfus olarak denk ülkeler durumunda olacaklar
-
Almanya da daha küçük ülkeler kategorisine girecek
-
İspanya ve İtalya için ise artık katlardan bahsediyor olacağız
Ekonominin Değişimi
Aşağıdaki grafik de bahsedilen ülkelerin ekonomilerinin değişimini gösteriyor. Rakamlara boğmamak ve daha kolay karşılaştırma yapabilmek için Osmanlı/Türkiye ekonomisini temel birim olarak alan karşılaştırma tablolarını vermeyi tercih ettik.
I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde,
-
İngiltere Osmanlı’dan 18,6, Fransa ise 7,9 kat daha büyük ekonomilere sahiptiler. Her ikisinin de I. Dünya savaşından küçülerek çıktıkları rahatlıkla görülebiliyor.
-
Rus ekonomisi de Fransa ile aynı büyüklükteydi ve Osmanlı’dan 7,9 kat büyüktü. Nüfus olarak 10 kat büyük olduğu gözden kaçırılmamalı. II. Dünya savaşına girerken bir miktar büyümeyi başarmıştır.
-
İtalya ekonomisi 5,2 katımızı buluyordu.
-
Müttefikimiz Almanya’nın ekonomisi İngiltere’yi geçmeyi başarmıştı ve bizim 20 katımızdan fazlaydı.
-
A.B.D ise henüz siyasi güç olarak görünmese de ekonomik büyüklük olarak diğer tüm ülkelerden büyük hale gelmişti
-
Japonya ekonomisi de Osmanlı İmparatorluğu’nun 4 katıydı. II. Dünya savaşından önce bu fark Türkiye’nin 6 katına ulaşacaktır.
Bugün ve gelecekte durum ne olacak?
-
I. Dünya savaşının hemen öncesinde 18,6 ve 7,9 kat olan büyüklükte olan İngiltere ve Fransa ekonomileri, bugün artık Türkiye ekonomisinden sadece %70 daha büyük. 2050 yılında ise bu oran %10’a kadar düşecek.
-
İtalya bugün %40 daha büyük bir ekonomiye sahipken 2050 yılında %20 daha küçük olacak
-
I. Dünya Savaşı öncesi 20 kat büyük olan Almanya ekonomisi bugün 2.4 kat büyük. 2050 yılında sadece %30 daha büyük hale gelecek
-
I. Dünya savaşı öncesi 7,9 kat büyük olan Rus ekonomisi bugün 2,3 kat büyük. 2050 yılında ise %70 büyük olacağı hesaplanıyor.
-
I. Dünya Savaşı öncesi 3.9 kat büyük olan Japon ekonomisi bugün de Türkiye’nin 3 katı. 2050 yılında %50 büyük olacağı öngörülüyor.
Kaynaklar
-
1-1990 arası nüfus ve ekonomi istatistikleri için: Two Thousand Years of Economics Statistics. Volume 2:By Conutry. Aleksandr V. Avakov. Algora Publishing:2015
-
2010-2050 arası Ekonomi tahminlerini için IMF verileri: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_past_and_projected_GDP_(PPP) (11.02.2017) web sayfasından
-
2050 nüfus tahminleri için BM tahminleri: http://www.photius.com/rankings/world2050_rank.html (11.02.2017)
-
İstisnalar hariç, nüfusu 1 milyonun altında olan ülkeler değerlendirme dışı bırakıldı. Bu yüzden bölge ve dünya toplamlarında bir miktar eksiklik olabilir ama bu eksiklik genel tabloyu değiştirmiyor.
-
İlgili kaynaklarda eksik bırakılan-boş geçilen az sayıda bilgi, aynı kültür bölgesindeki yakın bir başka ülkenin değişimleri baz alınarak tarafımızdan hesaplanma yoluna gidildi.
Not: Tablo ve Grafikler Kültür Sayfası ekibi tarafından hazırlanmıştır.