Güney Amerika Ülkeleri Üzerine Notlar

​
Güney Amerika'nın yüzölçümü yaklaşık olarak 17.832.000 km2dir. [1]
​
Amazon havzası, büyük tropikal ormanlarla örtülüdür. [2]
​
Amazon Irmağı, dünyanın saniyede en fazla su taşıyan ırmağıdır. [3]
​
BREZÄ°LYA
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Güney Amerika'nın en kalabalık ve en büyük ülkesidir. [4]
​
Güney Amerika'nın yaklaşık olarak yarısını kaplar. [5]
​
Tropikal iklim, baÅŸkent Brasilia'nın da bulunduÄŸu Orta Plato bölgesinin yanı sıra kuzeydoÄŸu ve güneydoÄŸu bölgelerinde de etkili olmaktadır. [6]
​
Brezilya’nın yarısı ormanlarla kaplıdır. Amazon Havzasında yer alan ekvatoral sığ yağış ormanları dünyanın en büyük tropikal yağışlı ormanlarıdır. Savanlar, Brezilya'nın merkez kısmının büyük bir bölümünü kaplar. Brezilya'nın yeni baÅŸÅŸehri Brasilia bu savan bölgesinde kurulmuÅŸtur. Bu bölge, Kuzey Amerika'daki çayırlar kadar bir verimli arazi deÄŸildir. [7]
​
Brezilya'nın ana akarsuyu Amazon'dur. 6.700 km uzunluÄŸundaki Amazon Nehri dünyanın en geniÅŸ ve çok su taşıyan nehridir. [8]
​
Tarih
21 Nisan 1500 yılında Portekizli bir gemici Hindistan'a gidiyorum zannıyla Güney Amerika'ya ayak basmış ve ülkeyi Portekiz kralı adına iÅŸgal etmiÅŸtir. Portekizlerin Ä°spanya hâkimiyetine girdiÄŸi 1580'den 1640 tarihine kadar Brezilya, bir Ä°spanya sömürgesi olmuÅŸtur. 1640'ta Portekizliler Brezilya'yı tekrar ele geçirmiÅŸlerdir. 1698 yılında Sao Paulo'da bol miktarda altın bulununca, ülke Portekiz ve Ä°spanyolların akınına uÄŸramıştır. Hükümet merkezi 1763'te Salvador'dan Rio de Janerio'ya taşınmıştır. Zenciler büyük ÅŸekerkamışı çiftliklerinde ve madenlerde çalıştırılmak üzere 1538 yılında Afrika'dan köle olarak getirilmiÅŸlerdir. [9]
​
Brezilyalılar, 1822'de bağımsızlıklarını ilan etmiÅŸ, Portekizliler Brezilya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kalmışlardır. Brezilya 1889 yılına kadar krallıkla idare edilmiÅŸtir. 1889'da kansız bir darbe ile krallık idaresi yıkılarak cumhuriyet idaresi kurulmuÅŸtur. 1914'te siyasi birliÄŸi temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanınmıştır. Brezilya, günümüzde hala Ä°stikrarsız bir ülke olup, sık sık anayasa deÄŸiÅŸiklikleri ve ihtilaller olmaktadır. [10]
​
Sosyal Yapı
Resmi dil Portekizce'dir. Halkın büyük bir çoÄŸunluÄŸu Roma Katolik Kilisesine baÄŸlıdır, %81'i Katolik, %18'i Protestan, %1'i Müslüman ve Musevidir. [11]
​
Ekonomi
Tarım ve ormancılık önemlidir. Dünya kahve üretiminin yarısını vermektedir. Bunu kakao (dünyada ikinci), pamuk, muz ve ÅŸekerkamışı izlemektedir. Yarı iÅŸlenmiÅŸ kereste ihraç edilir. Bütün bu gelirlere raÄŸmen, ülke ekonomisi kriz içindedir. Dış borçlanma hayli fazladır. [12]
​
Brezilya ekilebilir alanlar açısından zengin bir ülkedir. [13]
​
Brezilya'nın ulaşım güçlüÄŸü önemli bir sorundur. CoÄŸrafi yapısından dolayı modern kara yollarının kurulması gecikmiÅŸtir. [14]
​
ARJANTÄ°N
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Arjantin dört önemli doÄŸal bölgeye ayrılır. Kuzeyde yelpaze ÅŸeklinde uzanan batı bölgesi, güneyde Buenos Aires, tabii aÄŸaçtan yoksun fakat bol çayırlarla örtülü olan Pampalar gerçekten büyük düzlüklerdir. Andların eteklerine kadar yükselti artar. Ve batıda And daÄŸları, muazzam bir engel meydana getirirler. [15]
​
Ä°kinci önemli doÄŸal bölge, kuzey kesimdir. Bölgenin genel özelliÄŸi bir drenaj (akıntı-sulama) probleminin olmasıdır. YaÄŸmur sezonunda bölgenin çoÄŸu nehirlerin taÅŸmasından dolayı bölge, bataklık halini alır. [16]
​
Andlar, ülkenin üçüncü doÄŸal bölümünü teÅŸkil ederler. Andlar, geniÅŸ bir sıra halinde kuzeydeki kurak Bolivya platosundan Güney Patagonya'nın buz örtülü daÄŸlarına kadar uzanırlar. [17]
​
Dördüncü önemli doÄŸal bölge Patagonya'dır. Patagonya, Arjantin topraklarının 1/4'ten fazlasını meydana getirmektedir. Esas itibariyle verimsiz, soÄŸuk ve platoyu süpürüp götüren rüzgârları, son derece sisli ve hemen hemen hiç yazı olmayan bir bölge olarak tanınmaktadır. [18]
​
Tarih
Amerika kıtası keÅŸfedildikten sonra Avrupa devletleri hızla bu kıtada koloniler kurmaya baÅŸlamışlardır. 1536'da Arjantin'e gelen Ä°spanyollar bugün Buenos Aires olarak bilinen yerde ilk koloniyi kurmuÅŸlardır. Fakat ÅŸehre asıl yerleÅŸme ancak on sekizinci yüzyılda mümkün olmuÅŸtur. [19]
​
Arjantin 1776'ya kadar Ä°spanya'ya baÄŸlı Peru Genel ValiliÄŸince idare edilmiÅŸtir. 1806'da Buenos Aires'in Ä°ngilizler tarafından kısa bir müddet iÅŸgal edilmesi, Arjantin'in istiklal mücadelesi için bir baÅŸlangıç olmuÅŸtur. Ülke, 1812'ye doÄŸru bağımsızlığını kazandıysa da 1816 yılına kadar müstakil bir devlet olduÄŸu resmen ilan edilmemiÅŸtir. [20]
​
Sosyal Yapı
Arjantin, adeta darbeler ülkesi olmuÅŸtur. 1930'dan bu yana Arjantin'de hiçbir sivil idare 6 yıldan fazla iktidarda kalamamıştır. [21]
​
Nüfusun en önemli bir kısmı büyük ÅŸehirler ve hemen onun etrafındaki bölgelerde toplanmıştır. Arjantin nüfusunun yarıya yakını Buenos Aires içinde ve çevresinde yaÅŸamaktadır. [22]
​
Arjantin halkının hemen hepsi Avrupa asıllıdır. Batı yarımküresinde, bu durum Kanada hariç en yüksek orandır.[23]
​
Arjantinlilerin %90'dan fazlası Roma Katolik Kilisesi mensubudur. [24]
​
Arjantin'in dili İspanyolcadır. [25]
​
Ekonomi
Arjantin topraklarının ancak %13'ü tarıma elveriÅŸlidir. [26]
​
Güney Amerika'da Brezilya'nın güneyinde çok geniÅŸ ve düz alanları kaplamaktadır. Bu nedenle hayvancılık önemlidir. Deri ve sığır eti ihracatında dünyada birinci, yün ihracatında ise, Avustralya ve ABD 'den sonra üçüncü sırayı alır. [27]
​
ŞİLİ
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Ä°smi Aymara dilinde "Dünyanın bitimi" anlamına gelen "chilli" kelimesinden gelir. [28]
​
Åžili doÄŸal coÄŸrafya bakımından birbirinden oldukça farklı üç bölgeye ayrılır. Kuzey Åžili’de dünyanın en kurak yerlerinden biri olan Atacama Çölü bulunur. Orta Åžili, ülkenin en önemli bölgesidir. Güney Åžili, büyük ölçüde fiyortlu ve daÄŸlık bir bölgedir. Åžili daÄŸları, yeryüzünün en yüksek sıradaÄŸlar zincirini oluÅŸturur. 6000 m'nin üstünde birçok zirvesi vardır. [29]
​
Åžili, kuzeyden güneye uzanan uzun bir ülke olması münasebetiyle çok geniÅŸ ve deÄŸiÅŸik bitki örtüsüne sahiptir. Atacama Çölü’nde pratikte hiçbir ÅŸey yetiÅŸmez. Burada daha çok kaktüs çeÅŸitlerinin yanı sıra, Andlar'a doÄŸru ve sahil kesimlerinde bitkilere rastlanabilir. Kıyı bölgelerdeki sıradaÄŸlarda ve Andlar'da sisli ormanlar mevcuttur. Åžili topraklarının yaklaşık dörtte biri ormanla kaplıdır. Güney Åžili'de yaÄŸmur ormanları kategorisine giren büyük ormanlar mevcuttur. [30]
​
Tarih
M.Ö. yaklaşık 13.000 yıllarında, bugünkü ülke sınırlarında insanların yaÅŸadığı bilinmektedir. Kuzey Åžili Ä°spanyollar tarafından fethedilmeden kısa süre öncesine kadar Ä°nka Krallığına aittir. 1520 yılında dünyanın çevresini dolaÅŸmak için yelken açan Ferdinand Magellan, kendi adıyla anılan Magellan BoÄŸazı'nı geçerken ülkenin güney ucunu keÅŸfetmiÅŸtir. Daha sonra Åžili'ye ulaÅŸan ilk Avrupalılar altın aramak amacıyla 1535 yılında Peru'dan gelenlerdi. Ancak bu kiÅŸiler yerel halk grupları tarafından geri püskürtülmüÅŸtür. Avrupalıların ilk tam manasıyla yaptıkları yerleÅŸim, 1541 yılında Santiago'yu kurması olmuÅŸtur. 1542’den itibaren de Åžili, Ä°spanyol Peru Krallığı'nın bir parçası haline gelmiÅŸtir. [31]
​
Åžili'de Ä°spanyollar çok az altın ve gümüÅŸ bulduÄŸu için, Ä°spanyol Krallığı bu ülkeye fazla önem vermemiÅŸtir. [32]
​
1810 yılında baÅŸa geçen bir cunta Ä°spanya Krallığı'na baÄŸlı bir otonomi ilan etmiÅŸtir. 1818'de, Ä°spanyol direniÅŸi sona ermiÅŸtir. [33]
​
Sosyal Yapı
Åžili halkının % 90'ını ataları, Avrupalı olanlarla, Avrupalı ve Kızılderili karışımı olan melezler oluÅŸturur. Ülkedeki melezlerin oranı % 50, Mapuçelerin oranı % 7, Aymara oranı % 0,5’dir. Ülkenin ilk sahipleri olan yerli halk Mapucheler’dir. [34]
​
Åžili'de Ä°spanyolca konuÅŸulur. Yaklaşık nüfusun % 95'i Katolik'tir. [35]
​
Ekonomi
Åžili'nin sahip bulunduÄŸu çeÅŸitli toprak ve iklim yapısı ülkeye büyük bir tarımsal potansiyel kazandırmaktadır. [36]
​
Åžili ekonomisi esas itibariyle madenciliÄŸe baÄŸlıdır. Maden ürünleri ülke ihracat gelirlerinin % 80'ini oluÅŸturmaktadır. [37]
​
Dünyanın en büyük bakır rezervlerine sahiptir ki bu Dünya üretiminin % 40'ına tekabül eder. [38]
​
VENEZUELA
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Venezuela'da tropikal bir iklim hüküm sürer. KuzeydoÄŸudan yılın büyük bölümünde nispeten soÄŸuk ve kuru alizeler esmektedir.[39]
​
Venezuela'nın yaklaşık % 40'ı ormanla kaplıdır. And DaÄŸlarının yüksek eteklerinde, Alp tipi çeÅŸitli küçük çalı ve likenlerden meydana gelen bitki örtüsü vardır. [40]
​
Venezuela, büyük bir nehir ağıyla örülmüÅŸtür. Orinoco Nehri 436 kolu ile birlikte kuzeydeki daÄŸların güney yamaçları, ovaları ve Guyana Yaylasını sulamaktadır. [41]
​
Tarih
Venezuela 1498'de Kristof Kolomb tarafından keÅŸfedilinceye kadar, ülke nüfusunu yerliler meydana getirmiÅŸtir. Ä°spanyollar için Venezuela'nın iÅŸgali, yerlilerin ÅŸiddetli karşılık göstermeleri sebebiyle zor ve yavaÅŸ olmuÅŸtur. Caracas 1567'de kurularak 1577'de baÅŸÅŸehir olmuÅŸtur. Venezuela, Ä°spanya Ä°mparatorluÄŸunun nispeten önemsiz bir parçası kabul edildiÄŸinden diÄŸer sömürgelerin idaresine verilmiÅŸtir. [42]
​
1810'da sömürge devrinin sonunu getirmiÅŸtir. Kreollar (ülkede doÄŸan beyazlar) Ä°spanyol yöneticiyi azlederek bir cunta kurmuÅŸlardır. 5 Temmuz 1811'de bağımsız konfederasyon ilan edilmiÅŸtir. Bu ilan, kraliyet kuvvetleri ve Kreollar arasında 10 yıl devam eden bir savaÅŸta Ä°spanya'ya karşı kesin zafer elde edilmiÅŸtir. [43]
​
Ülke, Simon Bolivar önderliÄŸinde, 1821'de, Ä°spanya'dan bağımsızlığını kazanmıştır. Bağımsızlığının ilk yıllarında ÅŸimdiki Kolombiya, Panama ile Ekvator'la birlikte Büyük Kolombiya'nın bir parçasını oluÅŸturan Venezuela, 1830 yılında bu birlikten ayrılmıştır. [44]
​
19. yüzyılın tümü ile 20. yüzyıl baÅŸları siyasal çalkantılar, diktatörlükler ve devrimlerle doludur. 1958'de ordunun doÄŸrudan yönetimden çekilmesinden sonra ülke sorunsuz olmasa da kesintisizce sivillerce yönetilmiÅŸtir. [45]
​
Sosyal Yapı
Venezuela halkının dörtte üçü ÅŸehirlerde yaÅŸar. Nüfusun % 69'unu melezler, % 20'sini beyazlar (Ä°spanyol, Portekizli ve Ä°talyan), % 9'unu zenciler ve % 2'sini yerliler meydana getirir. Her ne kadar melezler çoÄŸunluÄŸu teÅŸkil ediyorlarsa da beyazlar sosyal ve kültürel hayata hâkim durumdadırlar. Beyazlar gelirlerin çoÄŸunu ticaret yaparak kazanırlar. Melezler ve zencilerin çoÄŸu tarımla uÄŸraşır veya iÅŸçidir. Melezler ülkenin her tarafına dağılmışlardır. Beyazlar ise, ÅŸehirlerde toplanmıştır. ÇoÄŸu zenciler kuzeydeki kıyıda yaÅŸarlar. Yerli kabileler, genellikle güneyde veya Kolombiya sınırında bulunmaktadır. [46]
​
Venezuelalıların % 96'sı Katolik'tir. Ormanlarda ve Güney Venezuela'da yaÅŸayan yerliler putperesttir. [47]
​
Ekonomi
Venezuela ekonomisi büyük ölçüde petrol ürünlerine baÄŸlıdır. Petrol üretiminde dünyada beÅŸinci sıradadır. [48]
​
KOLOMBÄ°YA
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Kolombiya, adını Christoph Colomb'dan alır. Colomb'dan 400 yıl sonra, bu isim ülkeye (1863) verilmiÅŸtir. [49]
Resmi dili İspanyolcadır. Para birimi pesodur. [50]
​
Kolombiya'nın ekvatora yakın olması sebebiyle, iklim, tropikal özellik gösterir. Bölgelere göre farklılıklar gösterir. Amazon çevresinde tropikal ormanlar, Büyük Okyanus kıyılarında bataklık koruları; kuzey kesiminde nemli otlaklar; yüksek daÄŸlarda daÄŸ bitkileri; La Guajira'da ise çöl bitkileri bulunur. [51]
​
Tarih
Kolombiya toprakları, 16. yüzyılın baÅŸlarında Ä°spanyollar tarafından bulunmuÅŸ ve sömürge hâline getirilmiÅŸtir. On sekizinci yüzyıla kadar ülke, Ä°spanyol asıllı beyazlar tarafından yönetilmiÅŸtir. 1886'da ülkeye, kıtayı keÅŸfeden Kolomb’un ismi verilmiÅŸ ve Kolombiya Cumhuriyeti ilan edilmiÅŸtir. [52]
​
Sosyal Yapı
Sivil hükümetle yönetilen Kolombiya da günümüzde iç karışıklıklar devam etmektedir. Kolombiya denilince, ilk akla gelenler, uyuÅŸturucu ticareti, mafya, koka ve kahvedir. UyuÅŸturucu tacirlerinin bütçesinin devletten daha büyüktür. [53]
​
Nüfusun etnik bileÅŸimi ise; melez (%58), beyaz (%20), mulatto (%14), siyah (%4), karışık siyah - Amerikan yerli (%3), Amerikan yerlilerden (%1) oluÅŸur. [54]
​
Ekonomi
Kolombiya'da tarım, genellikle kahve üretimine dayalıdır. Kahve üretiminde dünyada birinci sırayı alır. [55]
​
Ülke, yeraltı kaynakları bakımından zengindir. Petrol, altın, platin, zümrüt, kömür, demir, nikel, kireçtaşı gibi çeÅŸitli madenler bulunmaktadır. Platin üretiminde dünyada ikinci sırayı alır. Kahve dışında ülkenin en önemli yeraltı zenginliÄŸi zümrüttür. [56]
​
DoÄŸal zenginliklere ve yeraltı kaynaklarına sahip bir ülke, aynı zamanda dünyanın en yoksul ülkesidir. Çünkü ülke kaynakları büyük soyguncuların elindedir. [57]
​
1500'lü yıllardan itibaren kıtaya gelmeye baÅŸlayan Ä°spanyolların büyük arazileri ele geçirmiÅŸlerdir. Yerli halka ise onların beÄŸenmediÄŸi topraklar kalmıştır. Bütün az geliÅŸmiÅŸ veya geliÅŸmekte olan ülkelerde olduÄŸu gibi Kolombiya'da da gelir dağılımı eÅŸitsizliÄŸi çok fazladır. Ä°spanyollar çok zengindir. [58]
​
BOLÄ°VYA
Güney Amerika'yı Ä°spanyol sömürgeciliÄŸinden kurtaran Venezuelalı Simon Bolivar'ın anısına Bolivya (Bolivar'ın ülkesi) adı verilmiÅŸtir. [59]
​
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Bolivya, doÄŸal coÄŸrafya bakımından üç bölgeye ayrılır. Bunlar; And daÄŸları, doÄŸu bölgesi ve Gran Chaco bölgesidir. And daÄŸları ülke içinde 7000 m.yi bulan zirveleri vardır. Bolivya halkının çoÄŸu platolarda yaÅŸar. Gran Chaco bölgesi, ülkenin üçte ikisinden daha fazla yer kaplayan düz arazilerdir. Bu bölge zengin petrol yatakları bulunmasına raÄŸmen çok az geliÅŸmiÅŸtir. Chaco Vadisinin kuzey tarafında tropikal ovalar uzanır, burada sık yeÅŸillikler ve pampa aÄŸaçları bulunmaktadır.[60]
​
Tarih
Kazılar sonucu M.S. 100 ile 600 yılları arasına ait olduÄŸu tahmin edilen ileri bir medeniyetin birçok kalıntıları bulunmuÅŸtur. Bugünkü Bolivya'da yaÅŸayanların çoÄŸunluÄŸunu teÅŸkil eden Aymarslar muhtemelen bu medeniyeti kuranların torunlarıdır. [61]
​
On beÅŸinci asır ortalarına doÄŸru ÅŸimdiki Peru tarafından gelen Ä°nkalar, Aymarsların bir kısmını yenerek Bolivya'nın Altiplano bölgesini ele geçirmiÅŸlerdir. Ancak Aymarslar yakın daÄŸlara yerleÅŸtiler ve Ä°nkalar ile anlaÅŸarak orada yaÅŸamaya baÅŸlamışlardır. 1531'de buraya gelen Ä°spanyollar, Ä°nkalarla yaptıkları savaÅŸlar sonucu, 1528'de Bolivya'nın tamamını ele geçirmiÅŸlerdir. [62]
​
Ä°spanyollar 16. asırda dillere destan olan zengin gümüÅŸ yataklarında yerlileri ve Afrika'dan getirilen zencileri köle olarak çalıştırmışlardır. 1780 yılında bir grup yerli, La Paz liderliÄŸinde isyan ettiler ve gerilla savaÅŸları yaptılarsa da yenilerek birçoÄŸu yok edilmiÅŸtir. Ä°lk bağımsızlık hareketi, 1809 yılında baÅŸlatılmış ve bağımsızlık ilan edilmiÅŸtir. Ancak Ä°spanyolların bağımsızlığı kabul etmemesi üzerine baÅŸlayan uzun savaÅŸlar gerçekleÅŸmiÅŸtir. [63]
​
Bolivya, Venezüella'nın ulusal kahramanı Simon Bolivar'm Ä°spanyol sömürgeciliÄŸine karşı baÅŸlattığı devrim hareketi sonucunda 6 AÄŸustos 1825'de bağımsızlığına kavuÅŸmuÅŸtur. 1825'de bağımsızlığını kazanmasından bu yana 190 darbe yaÅŸayan Bolivya halkının darbelerle, katliamlarla durdurulamayacağı, bir sene içerisinde toplam 100 ü aÅŸkın ölümle sonuçlanan saldırılara raÄŸmen 2-3 kez isyan eden, ancak her seferinde sonuç alıncaya kadar direnen toplumsal yapısı oluÅŸmuÅŸtur. [64]
​
1883 yılına kadar süren bölgesel savaÅŸlarda, Bolivya ve Peru, Åžili’ye yenilmiÅŸ ve Bolivya Büyük Okyanus kıyılarını Åžili'ye bırakmak zorunda kalmıştır. Bu savaÅŸta, görünüÅŸte kazanan Åžili olsa da asıl kazanan Ä°ngiliz iÅŸadamı John Thomas North olmuÅŸtur. SavaÅŸ sayesinde Peru ve Bolivya'dan kazanılan topraklara yerleÅŸen North, o günlerde Avrupa’da gübre sanayiinde kullanılan zengin sodyum-potasyum nitrat madenlerini ele geçirmiÅŸtir. [65]
​
Sosyal Yapı
Bolivya Latin Amerika’nın en yoksul ve en az geliÅŸmiÅŸ ülkelerinden biridir. [66]
​
Nüfusun yaklaşık olarak %30 u Ouechua, % 25 i Aymara yerlileri, % 30 u beyaz ve yerlilerden oluÅŸan melezler ve % 15 i Ä°spanyol asıllı beyazlardan oluÅŸmaktadır. [67]
​
Ekonomi
Bolivya ekonomisinin temeli madenciliğe dayanmaktadır. [68]
​
GümüÅŸle beraber bulunan zengin kalay yatakları, bizmut, kurÅŸun ve diÄŸer metaller çıkarılır. Bolivya, Kalay üretimi bakımından dünyada Ä°kincidir. Chaco bölgesinde petrol yatakları bulunmuÅŸtur. [69]
​
Ülkede siyasi istikrarsızlık sanayinin geliÅŸmesine engel olmakta ve kaynakların deÄŸerlendirilmemesine yol açmaktadır. 1940'lara deÄŸin yalnızca ihracata yönelik madenciliÄŸe dayalı ve dışa kapalı bir ekonomisi olan Bolivya, bugün ticaret, finans, madencilik ve sanayi temelinde geliÅŸen karma bir ekonomiye sahiptir. [70]
​
PERU
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Kıyı bölgesi Peru topraklarının % 11'ini kaplar. Ülkenin en daÄŸlık bölgesi olan Sierra, yaklaşık olarak 340 km geniÅŸliÄŸinde ve ortalama 3500 m yüksekliÄŸindedir. Bölgede yer alan Huascaran Dağı 6768 m'dir ve ülkenin en yüksek noktasıdır. DaÄŸlar arasında yükseklikleri 3000 m.yi aÅŸan yüksek ovalar, Bolivya sınırına kadar devam eder. Sierra bölgesi, ülkenin % 33'ünü oluÅŸturur. Mantana bölgesi, yüzölçümün % 56'sına yakın bir bölümünü içine alır. Bölge And daÄŸlarının güney eÄŸimlerinin yer aldığı ve Yukarı Amazon havzasının sık aÄŸaçlı ormanlarla kaplı yaylasının bulunduÄŸu alanları kapsamaktadır. [71]
​
Titicaca gölü, Bolivya sınırında yer alır. And daÄŸları bölgesinin en geniÅŸ gölü olup, 160 km civarında bir uzunluÄŸa sahiptir. Titicaca Gölü deniz seviyesinden 3810 m yüksekte olup, dünyanın en yüksek büyük gölüdür. [72]
​
Tarih
Peru topraklarında ilk yaÅŸayanlar Panama BoÄŸazını geçen ve Pasifik Okyanusunu aÅŸan göçebe avcıları ve balıkçılık yapan insanlardır. Peru bin yıllar boyunca Pre-Ä°nka kültürüne sahip olan bir ülkedir. Ä°lk göç eden yerleÅŸimciler, M.Ö. 20.000 ile 10.000 yıllarına kadar bugünkü Peru'nun olduÄŸu bölgeye gelmiÅŸlerdir. M.Ö. 4000 yıllarında tarla kurmaya ve hayvan yetiÅŸtirmeye baÅŸlamışlardır. Bugün halen daha ayırt edilebilen en eski kültür, M.Ö. 800 ile M.Ö. 300 yıllarına kadar var olmuÅŸ olan Chavm de Huântar'dır. [73]
​
Titikaka Gölü çevresinde M.Ö. 1. yüzyıldan itibaren M.S. 1000 yılına kadar Tiahuanaaco kültürü oluÅŸmuÅŸtur. [74]
​
Ä°nka Krallığı 1200 civarında oluÅŸmuÅŸ ve 1532'ye kadar bugünkü Kolombiya, Ekvador, Peru, Bolivya, Arjantin ve Åžili'nin büyük kısmına kadar geniÅŸlemiÅŸtir. Peru'nun yüksek platosunda bulunan Cusco ÅŸehri inka Krallığı nın baÅŸkentidir. [75]
​
Ä°spanyollar ilk olarak 1531 yılında Francisco Pizarro vasıtasıyla ülkeye gelmiÅŸlerdir. Bundan sonra Lima, Peru'ya ispanya adına gelen genel valilerin merkezi olmuÅŸtur. Güney Amerika'da iyice yerleÅŸen ve kuvvet bulan Ä°spanyol idaresi, Peru'nun bağımsızlığının gecikmesine sebep olmuÅŸtur. 1821 yılında Arjantinli Jose de San Martin, Peru topraklarını topladığı kuvvetlerle ele geçirmiÅŸtir. Arkasından Simon Bolivar ve Antonio J. de Sucre komutasındaki kuvvetler Ä°spanyolları bozguna uÄŸratmışlardır. [76]
​
1826 yılında Peru bağımsızlığım ilan etmiÅŸtir. 1846 yılına kadar ülke içinde siyasi ve politik mücadeleler baÅŸ göstermiÅŸtir. [77]
​
Peru, 1980 yılında demokratik hayata dönmüÅŸtür. Ülkede karışıklıklar hala devam etmektedir. [78]
​
Sosyal Yapı
Peru, Bolivya ve Guatemala'nın yanında nüfus çoÄŸunluÄŸu Kızılderili halkın olduÄŸu üç ülkeden biridir. Nüfusun yüzde 45'i Kızılderili kökenlidir. Bunlar ağırlıklı olarak Quechua (% 40) ve Aymarâ (% 5) konuÅŸan halklara aittir. Kızılderililerin çoÄŸunluÄŸu fakir insanlardır. Avcılık ve tarımla geçinirler. % 37 melez olan halkın, % 15 kadarı Avrupa kökenli, geri kalan % 3 ise kısmen Afrika kısmen ise Asya kökenlidir. [79]
​
Resmi diller Ä°spanyolca ve Quechua yerli dilidir. Nüfusun çoÄŸunluÄŸu Katoliktir. [80]
​
Ekonomi
Peru'nun ekonomisi madenciliÄŸe, tarıma ve sanayiye ve balıkçılığa dayanır. [81]
​
Peru, yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin bir ülkedir. Ülkenin baÅŸlıca mineralleri: Bakır, gümüÅŸ, molibden, kurÅŸun, petrol, çinko, demir, kadmiyum, kalay, altın, kömür, baryum, tuz, mermer, alçıtaşı, kireçtaşı, tellür, antimon, tungsten, selenyum ve bizmuttur. Bu madenlerin çoÄŸu uluslararası ÅŸirketler tarafından iÅŸlenerek ihraç edilir. Sanayi baÅŸta Lima olmak üzere sahilde yoÄŸunlaÅŸmıştır. [82]
​
URUGUAY
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Kuzeydeki yüksek araziler hariç, Uruguay toprakları dalgalı, yeÅŸillik ovalar ve alçak tepelerle kaplıdır. [83]
​
Uruguay'da ılıman bir iklim hüküm sürer. Uruguay'ın dörtte üçü otlaklarla kaplıdır. Ancak % 3'ü ormanlıktır. Belli baÅŸlı yeraltı zenginlikleri mermer ve granittir. [84]
​
Tarih
Uruguay 1516 yılında Ä°spanyollar tarafından keÅŸfedilmiÅŸtir. Ülkenin ilk insanlarını, Charrua yerlileri oluÅŸturmuÅŸtur. Ä°spanyollar 1624'ten itibaren ülkeye yerleÅŸmeye baÅŸlamışlardır. [85]
​
1811'de bağımsızlık hareketleri baÅŸlamış; 1928'de, Uruguay bağımsız olmuÅŸtur. Bağımsızlıktan sonra ülkede Colorado'lar (Ä°spanyolca kırmızı renk) olarak bilinen liberaller ve Blancolar (Ä°spanyolca beyaz) olarak bilinen muhafazakârlar arasında siyasi çekiÅŸme baÅŸlamıştır. Colorado-Blanco çatışması, ülkeyi 1839-1851 yılları arasında iç savaÅŸa sürüklemiÅŸtir. 1852'de Colorado'lar iktidarı ele geçirmiÅŸlerdir. Uruguay 1865-1870 yıllarında Paraguay'a karşı Brezilya ve Arjantin'le ittifak yaparak kanlı bir savaÅŸa girmiÅŸtir. Paraguay'ın yenilmesi ile Uruguay'ın kontrolü Coloradolara kalmıştır. [86]
​
1950'lerde siyasi huzursuzluklar artmaya baÅŸlamıştır. Uruguay'da uzun zamandan beri Komünist Partisi varsa da bu parti 1960 ve 1970 yılları arasında iÅŸçi hareketlerini yönlendirmeye baÅŸlamıştır. Tuparmarolar (solcu gerillalar) 1970 yıllarında tedhiÅŸ hareketlerini artırmışlardır. Åžiddet eylemleri devam ederken baÅŸkan 1973'te askeri idareyi kabul etmiÅŸtir. Temmuz ayında Kongreyi feshederek yerine Devlet Konseyini kurmuÅŸtur. 1974 yılında askerler sıkı baskı tedbirleri kullanarak Tupamaroları tamamen sindirmiÅŸlerdir. [87]
​
Sosyal Yapı
Halkın büyük bölümü (% 83) ÅŸehirlerde yaÅŸar.
​
Uruguaylıların çoÄŸu son yüzyıllık bir dönemde Avrupa'dan göç edenlerin soyundan gelir. Bunların çoÄŸu Ä°spanyol ve Ä°talyan asıllıdır. Avrupa asıllılar nüfusun % 89'unu teÅŸkil eder. Geri kalan % 9'u melez, % 2'si Afrika asıllıdır. Ülkenin resmi dili olan Ä°spanyolca herkes tarafından konuÅŸulur. [88]
​
Ekonomi
Ülkede tarımla ilgili olarak, et paketleme, yün, sanayi, ÅŸeker sanayii fabrikaları yer alır. [89]
​
Ä°hraç mallarının baÅŸlıcaları et ve et ürünleri, yün, tekstil ürünleridir. [90]
​
PARAGUAY
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
Paraguay Nehri, ülkeyi birbirinden oldukça farklı iki bölgeye ayırmaktadır. Bunlar, Kurak ve boÅŸ bir bölge olan Batı Paraguay ve DoÄŸu Paraguay'dır. DoÄŸu Paraguay da arazi genellikle yeÅŸil ve verimlidir. Burada ulaşımı engelleyen büyük daÄŸlar yoktur. [91]
​
Paraguay'da yılın büyük bölümünde sıcak ve nemli bir iklim hâkimdir. [92]
​
Batı Paraguay'ın kuzey ucunda ve güneyde Parana Nehri boyunca Cengel (sık aÄŸaçlıklı orman) bulunur. DoÄŸu Paraguay'da bitki örtüsü kaktüs, bodur ve sert odunlu aÄŸaçlar, tanen aÄŸacı ve sedirdir. [93]
​
Tarih
Paraguay, 1515'te keÅŸfedildiÄŸinde ülke nüfusunu Guarani yerlileri meydana getirmektedir. 1535'te Ä°spanyollar ülkeyi sömürgeleÅŸtirmiÅŸler ve Paraguay, Peru genel valiliÄŸine baÄŸlanmıştır. Ülkede altın veya gümüÅŸ olmadığından, Ä°spanyollar Paraguay'a pek önem vermemiÅŸlerdir. [94]
​
1721'de bir grup halk ilk defa ayaklanmıştır. Hemen hemen bir asır sonra Paraguay, 1811'de bağımsızlığını ilân etmiÅŸtir. Paraguay, 1865 te komÅŸusu Brezilya ile anlaÅŸmazlık içinde olduÄŸundan, bu devlete karşı kanlı bir savaÅŸa giriÅŸmiÅŸtir. Arjantin ve Uruguay, Brezilya'ya yardım ederek üçlü bir ittifak kurmuÅŸlardır. 1870'te savaÅŸ sona erdiÄŸinde, binlerce Paraguaylı (ülke nüfusunun hemen hemen yarısı) ölmüÅŸtür. [95]
​
Petrolün bulunması Paraguay'ı Bolivya'ya karşı yeni bir savaÅŸa sürüklemiÅŸtir. 1932'de patlak veren SavaÅŸ, 1935'te son bulmuÅŸtur. Sonuçta; Bolivya, Paraguay'dan büyük ölçüde toprak kazanmıştır. SavaÅŸtan sonra Paraguay 20 yıllık bir siyasî istikrarsızlık dönemine girmiÅŸtir. Bu dönemde hükümet çok defa el deÄŸiÅŸtirmiÅŸtir.
1992 yılından bu yana Paraguay Başkanlık Sistemine dayalı bir cumhuriyettir. [96]
​
Sosyal Yapı
Paraguay nüfusunun % 95'ini Ä°spanyollarla yerlilerin karışmasından meydana gelen melezler teÅŸkil eder. Az sayıda Avrupalı, Japon ve Brezilyalı göçmenler ve zenci azınlıklar vardır. [97]
​
Latin Amerika ülkeleri arasında en düÅŸük nüfus yoÄŸunluklarından birine sahiptir. [98]
​
Paraguay halkının % 97'si Roma KatoliÄŸidir. Paraguay'da Guarani dili ve Ä°spanyolca çeÅŸit olarak halk tarafından kullanılmaktadır. Halkın çoÄŸunluÄŸu bu iki dili konuÅŸmaktadır. [99]
​
Ekonomi
Paraguay ekonomisi, tarıma dayanır. [100]
​
EKVADOR
Yer Åžekilleri, Ä°klim ve Bitki Örtüsü
And DaÄŸları, kuzey-güney istikametinde ülkeden geçer.
​
SıradaÄŸların batısı alçak kıyı bölgesidir. Costa adı verilen kıyı bölgesi, yer yer alçak ve bataklık veya tepe ve kuÅŸak teÅŸkil eden daÄŸlık bölgelerden meydana gelmektedir. DoÄŸu ve batı daÄŸları arasında yüksek platolar bulunmaktadır. Ekvador Andlarının bazı zirveleri kıtadaki en yüksek tepeler arasındadır. [101]
​
Kıyıdaki düz bölgeler, sıcak ve nemlidir.
​
Yüksek And Platoları ve ülkenin Pasifik kıyılarındaki bölgeler hariç, çok orman vardır. [102]
​
Tarih
15. yüzyılın ilk yarısında, daÄŸlık bölgelerdeki beÅŸ yerli kültürü ile kıyıdaki iki yerli kültürü birleÅŸerek Quito Kraliyeti kurulmuÅŸtur. Burası daha sonra Ä°nkalar tarafından iÅŸgal edilmiÅŸtir. [103]
​
1531 senesinde Ä°spanyol Francisco Pizarro bugünkü Ekvador kıyılarına ayak basmıştır. Burayı iÅŸgal eden Ä°spanyollar, sömürgeleri olarak Lima genel valiliÄŸine baÄŸlamışlardır. Latin Amerika bağımsızlık savaÅŸlarında Simon Bolivar liderliÄŸinde Ekvador'un bağımsızlığı için mücadele eden halk, 1822'de Ä°spanyol sömürgesi olmaktan kurtulmuÅŸtur. 1830 yılına kadar kendisi gibi yeni bağımsızlığına kavuÅŸan Venezüella ve Kolombiya ile beraber Büyük Kolombiya Devletini meydana getirmiÅŸlerdir. [104]
​
1830'da Ekvador kendi bağımsızlığını ilân etmiÅŸtir. ÇeÅŸitli karışıklıklar ve sınır anlaÅŸmazlıklarından doÄŸan savaÅŸlar ülkeye bir türlü istikrar kazandırmamıştır. 1941-1942 yıllarında meydana gelen bir sınır anlaÅŸmazlığı nedeniyle çıkan savaÅŸ sonucunda, topraklarının yaklaşık yarısını kaybetmiÅŸtir. [105]
​
1963'te yapılan ihtilalle bir cunta kurulmuÅŸtur. 1966'da yeni bir askerî darbe olmuÅŸtur. Ülke sivil idareye ancak 1978 yılında kavuÅŸabilmiÅŸtir. [106]
​
Sosyal Yapı
Nüfusu, Amerindolar (yerli halk) ile melezler meydana getirir. Azınlık olarak zenciler de bulunur. Nüfus yoÄŸunluÄŸu daÄŸlık bölge (Sierra) ve kıyı bölgesinin (Costa) bazı yerlerinde fazladır. Kızılderili olan yerli halk yüksek bölgelerde tarımla uÄŸraşırlar. DoÄŸu bölgelerde göçebe olarak yaÅŸayanlar da vardır. DoÄŸudaki balta girmemiÅŸ ormanlarda Jivarolar ile Saparoslar yaÅŸamaktadır. Ä°spanyollar azınlık olmalarına raÄŸmen, ülke hâkimiyeti ellerindedir. [107]
​
Ekonomi
Ekvador'un ana geçim kaynağını tarım oluÅŸturur. Ülke yüzölçümünün %74'i ormanlık, % 4,5'u tarıma elveriÅŸli olup, geri kalan kısmı tarıma elveriÅŸsizdir Ana üretim maddesi kakaodur. [108]
​
1923 ve 1948 tarihlerinde, Santa Elena Yarımadasında çıkan petrol, ülkenin ihtiyacını karşıladığı gibi, önemli bir bölümü de ihraç edilmektedir. [109]
​
Madenler bakımından Ekvador pek zengin sayılmaz. [110]
Kaynaklar
[1] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[2] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[3] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[4] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[5] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[6] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[7] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[8] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[9] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[10] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[11] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[12] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[13] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[14] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[15] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[16] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[17] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[18] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[19] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[20] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[21] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[22] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[23] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[24] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[25] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[26] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[27] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[28] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[29] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[30] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[31] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[32] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[33] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[34] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[35] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[36] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[37] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[38] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[39] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[40] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[41] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[42] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[43] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[44] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[45] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[46] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[47] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[48] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[49] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[50] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[51] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[52] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[53] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[54] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[55] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[56] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[57] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[58] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[59] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[60] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[61] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[62] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[63] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[64] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[65] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[66] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[67] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[68] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[69] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[70] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[71] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[72] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[73] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[74] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[75] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[76] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[77] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[78] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[79] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[80] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[81] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[82] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[83] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[84] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[85] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[86] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[87] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[88] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[89] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[90] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[91] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[92] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[93] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[94] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[95] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[96] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[97] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[98] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[99] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[100] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[101] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[102] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[103] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[104] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[105] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[106] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[107] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[108] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[109] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015
[110] Amerika CoÄŸrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2015