top of page

Avrupa Nüfus Tarihi Üzerine Notlar

Colin McEvedy'nin Atlas of World Population History (Facts on File:1978.) adlı kitabından kısaltılarak çevrilmiÅŸtir.

 

MÖ 3000’lere gelindiÄŸinde, Avrupa’nın güney ve batısına yerleÅŸim tamamlanmış ve Avrupa nüfusu 2 milyonu aÅŸmıştı.

MÖ 2000’de 5 milyona, MÖ 1000’e gelindiÄŸinde de 10 milyona ulaşıldı.

​

MÖ 1000 ile MÖ 400 arasında Avrupa nüfusu ikiye katlanarak 20 milyona ulaÅŸtı. Aynı dönemde Yunanistan’ın nüfusu 3 kat artmış ve 3 milyona ulaÅŸmıştı. MÖ 300 ile MS 1 arasında bu nüfus 2 milyona düÅŸecekti. Yunanistan, Pers savaÅŸlarından sonra doÄŸuya doÄŸru taşındı.

​

Büyük Ä°skender doÄŸuya doÄŸru ilerlese de Avrupa’nın merkezi Yunanistan’dan Ä°talya’ya doÄŸru kayıyordu. Roma Ä°talya yarımadasını birleÅŸtirerek 4 milyon nüfuslu bir siyasi birim oluÅŸturdu. Akdeniz’in hakimiyeti için Kartaca ile savaÅŸması gerekti. MS 1’de Ä°talya’da 7 milyon kiÅŸi yaşıyordu. Tüm Avrupa nüfusu ise 31 milyondu.

​

200’de Roma Ä°mparatorluÄŸu’nun Nüfus Yapısı

Roma Ä°mparatorluÄŸu 200 yılına kadar geliÅŸmesini sürdürdü. Nüfusu 46 milyonu buluyordu. Bunun 28 milyonu Avrupa topraklarında yaşıyordu. Bu dönemde tüm Avrupa’nın nüfusu 36 milyon civarındaydı.

​

Bu en yüksek dönemdir. Sonraki 4 yüzyıl boyunca gerileme dönemidir. MS 600 yılına gelindiÄŸinde Avrupa’nın nüfusu %25’ten fazla azalarak 26 milyona geriledi. Roma imparatorluÄŸu çökmüÅŸ ve yeni bir toplum yapısı ortaya çıkmıştı.

8.yüzyıldan itibaren nüfus tekrar artmaya baÅŸladı. 9. Yüzyılın baÅŸlarında 30 milyona, 1000 yılında ise 36 milyona ulaÅŸtı. Hızlanma ivmelenerek devam etti. 14. yüzyılın başında 80 milyona ulaşılmıştı.

​

Bu nüfusun dağılımı da oldukça farklıydı. Klasik çaÄŸlarda Avrupa nüfusunun eksenini Yunanistan ve Ä°talya’nın da içinde bulunduÄŸu Akdeniz kuÅŸağı oluÅŸturuyordu. Yeni Avrupa’nın eksenini kıta Avrupası oluÅŸturuyordu. Balkanlar ve Yunanistan’da artış sınırlı olmuÅŸtu. Kuzey Avrupa, Akdeniz dünyasından daha hızlı büyüyordu.

​

1347’den itibaren Avrupa’da veba salgını baÅŸladı. 1347-53 yılları arasında Avrupa nüfusunun 1/4’ü vebadan öldü. 1400 baÅŸlarına gelindiÄŸinde Avrupa nüfusu 80 milyondan 60 milyona gerilemiÅŸti.

​

15. yüzyıldan itibaren toparlanma baÅŸladı. 1500’de tekrar 80 milyona ulaşıldı. 1600’de 100 milyon, 1700’de ise 120 milyon oldu.

​

Ekonomi, geliÅŸen teknoloji ve Asya ve Amerika'ya giden deniz yollarının bulunması sayesinde, daha güçlü, üretken hale gelmiÅŸti. 

​

1618-1648 yılları arasındaki 30 yıl savaÅŸları daha fazla büyümeyi engellemiÅŸti.

​

Bundan sonraki dönem artış çok daha hızlıdır. 1750’de 140 milyon olan nüfus 1845 yılına gelindiÄŸinde 250 milyona ulaÅŸmıştı. Daha önce eÅŸi görülmemiÅŸ bu büyüme sadece doÄŸum oranlarındaki artıştan kaynaklanmıyordu. YaÅŸamın uzunluÄŸu ve kalitesi artmış, buna baÄŸlı olarak ölüm oranları azalmıştı.

​

1845’te Avrupa Nüfus Yapısı

1845 yılından 1914 yılına kadar %80 daha nüfus artışı oldu ve Avrupa nüfusu 250 milyondan 450 milyona çıktı. Göçler olmasaydı bu rakam 50 milyon daha yukarıda gerçekleÅŸebilirdi. 30 milyon yeni vatandaşın yararlandığı ABD ana cazibe noktasıydı, ancak Kanada, Latin Amerika, Avustralya ve (Rusya'da) Sibirya'da da yeni yerleÅŸimciler aldı.

​

1914’te Avrupa Nüfus Yapısı

 

I.Dünya savaşı 8 milyon askerin hayatına mal oldu.

  • Kuzey-Batı Avrupa: Almanya 1.7, Fransa 1.3, Ä°ngiltere 0.75; Toplam 3,75 milyon

  • DoÄŸu Avrupa: Rusya 1.7, Avusturya-Macaristan 1.25, Romanya 0.3; Toplam 3,25 milyon

  • Akdeniz Avrupası’nda kayıp daha düÅŸüktü: Ä°talya 0.65; Toplam 0,75 milyon

SavaÅŸa baÄŸlı olarak ortaya çıkan ölümler doÄŸu Avrupa’da 10 milyonu buluyordu.

 

II. Dünya Savaşında bu kayıplar çok daha ağırdı. Asker kaybı 17 milyonu buluyordu.

  • DoÄŸu Avrupa: Rusya 10 milyon, Almanya’nın doÄŸudaki baÄŸlaşıklar 1.5 milyon, Polonya 0.6 milyon; toplam 12 milyon

  • Kuzey-Batı Avrupa: Almanya 3, Ä°ngiltere 0.3, Fransa 0.2; toplam 4 milyon

  • Akdeniz Avrupası: Ä°talya 0.3, Yugoslavya 0.3; toplam 0.8 milyon

Sivil Ölümler

  • 10 milyon DoÄŸu Avrupa

  • 1 milyon Batı-Kuzey Avrupa

  • 5 milyon Akdeniz Avrupası (2 milyonu Yugoslav)

 

Ayrıca 15 milyona yakın insan doÄŸudan batı bölgelerine göç ettiler. DoÄŸu Avrupa’nın nüfus kaybı 35 milyonu buluyordu.

1975’te Avrupa Nüfus Yapısı

Kültür Sayfası

bottom of page