Batı Afrika Ülkeleri Üzerine Notlar
NİJERYA
Nüfus bakımından Afrika kıtasının en büyük ülkesidir.[1]
Avrupalılar tarafından Nijer nehrinden dolayı bütün Batı Afrika için Nijerya adı kullanılmıştır.[2]
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Nijerya, esas itibariyle dört farklı arazi ünitesine sahiptir. Bunlar; güneyde sahil ve sahil düzlüğü, onun kuzeyinde birdenbire duvar gibi 1800 metreye kadar yükselen platolar, doğudaki dağlık alan ve kuzeydeki 300 metre yükseklikteki yarı kurak düzlük alanlardır. [3]
Nijerya, Tropik kuşakta yer alır. Kıyı ve delta bölgelerinde ormanlar ile bataklıklar görülür. Sahil bölgesinden kuzeye doğru gidildikçe, sahil düzlüğü boyunca oldukça sık tropikal yağmur ormanlarına geçilir. Orman kuşağının kuzeyinde oldukça yüksek otlar içeren Savan kuşağına geçilir. [4]
Tarih
Nijerya’nın tarihini, 9. yüzyıl başlarında kurulmuş, Konem-Boru ve batı bölgelerde de yedi Hausa şehir devletleriyle başlatmak mümkündür. On ikinci yüzyıldan itibaren kurulmaya başlanmış Yoruba ve lfe krallıkları, 14. yüzyıldan itibaren kıtayı aydınlatmaya başlayan İslam ışıklarıyla eriyip gitmişlerdir. [5]
İslamiyet’in yayılmasıyla, mevcut şehir devletleri ve birçok Kabile Müslümanlıkla şereflenmişlerdir. Buna göre, Kuzey Nijerya tamamen İslâmlaşmış ve geri kalan bölgeler de İslamiyet’in nüfuzu altına girmiştir. [6]
Nijerya’ya ilk olarak 15. yüzyılda Avrupa sömürgeciliği getirenler, Portekiz ve İngiliz esir tüccarı denizciler olmuştur. [7]
1960 yılında bağımsızlığı elde etmiştir. 1967’de Doğu Bölgesi Biafra Cumhuriyeti adıyla isyan ettiyse de Nijerya hükümeti dış güçlerin yardımıyla bu isyanı bastırdı. Fakat bu iç savaş 30 aydan fazla sürdü ve 20. yüzyılın en kanlı ve korkunç çatışmalarından biri olmuştur. Biafra bölgesi binlerce ölü ve birçok harap olmuş binayla dolmuştur. [8]
1970 yılından sonra olay yatışmış ve bu arada bulunan petrol yatakları Nijerya’nın hayatını değiştirmiştir.[9]
Sosyal Yapı
Nijerya’da 250’den fazla etnik grup yaşar. Bunlardan Hausalar (% 21,3), Yorubalar (%21,3), İçokar (%18), Fulaniler (% 11,2), İbibiolar(%5,6), Kanuriler (%4,2), Edolar (%3,4, Tivler (%2,2), İjolar (961,8), Buralar (%1,7) ve Nupeler (% 1,2) en kalabalık olanlarıdır. Diğer etnik gruplarının toplam oranları ise %8,1 kadardır. Ülkede en kalabalık nüfusu teşkil eden 11 etnik grup, toplam nüfusun yaklaşık %92’sini teşkil eder. Kuzey bölgesinde yaşayan Fulaniler ve Karuniler, Arap-zenci karışımı bir ırkı temsil ederler. [10]
Nijerya’da resmi dil olarak, İngilizce konuşulur. [11]
Müslüman %60, Hıristiyan %30, yerel inançlar %10’dur. [12]
Ekonomi
Nijerya'nın en önemli zenginlik kaynakları, petrol ve tarımdır. Toplam yüzölçümünün %35'i ekim ve dikime elverişlidir. Topraklarının %15’i ormanlarla, %23’ü çayır ve otlaklarla kaplıdır. Ülkenin kuzeyinde geniş yer tutan çalılık ve savan kuşağında, sığır, koyun ve keçi besiciliği önemli yer tutar. Nüfusun büyük bir kısmının güneydeki sahil bölgesine kayması sonucunda, balıkçılık yıl geçtikçe önem kazanmaktadır. [13]
Nijerya, Afrika’da zengin petrol ve doğal gaz ülkesidir. Afrika kıtasının toplam petrol rezervinin üçte birine, doğal gaz rezervinin beşte birine sahiptir. Ülke; çok zengin rezervler içeren, kömür, kalay ve demir madenlerine sahiptir. [14]
Uzun yıllar sömürülmüş Nijerya, sahip olduğu zenginlik kaynakları sayesinde yıl geçtikçe gelişme göstermektedir. “Dünyadaki ilk siyah güç” olarak kendisinden söz ettiren Nijerya; ekonomik anlamda “Afrika’nın Devi” olmaya aday bir ülke konumundadır. [15]
Nijerya, daha ziyade petrol satar. Ham petrol satışı toplam ihracatın yaklaşık %95’ini oluşturur. Petrolün dışında, palmiye tohumu, kakao ve uçuk diğer ihraç mallarını teşkil eder. [16]
MALİ
Mali, adını Kral Malinke’nin kurduğu Büyük Mali İmparatorluğu (10- 16 yüzyıl)’ndan almıştır. [17]
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Mali’nin büyük bir bölümü düz arazilerden meydana gelmiş olup, güneyden kuzeye Üç farklı bölgeye ayrılır. Bu bölgeler Savana, step bölgesi (Sahel) ve çöldür. [18]
Senegal’ın kolları, Mali’nin batı kısmındaki toprakları suladıktan sonra ana kolu meydana getirmek üzere birleşir. Nijer nehri de Mali topraklarını suladıktan sonra güneydoğuya yönelerek Nijer topraklarına girer. Bu nehir Afrika’nın üçüncü büyük nehri olup, Mali’nin can damarını teşkil eder. Nijer Nehrinin meydana getirdiği delta, bir yılda arka arkaya iki defa mahsul alınmasını mümkün kılan verimli bir ovadır[19]
Tarih
Fransa, 19. yüzyılın son 20 yılında sömürge hâline getirmiştir. Ülke, Fransız Sudan’ı adını almıştır. İkinci Dünya Savaşından sonra başlayan bağımsızlık hareketleri sonucunda, 1958 yılında Fransız Sudan’ı muhtar bir Cumhuriyet olmuştur. Ertesi yıl Sudan Cumhuriyeti Senegal ile birleşerek, Mali Federasyonu teşkil edilmiştir. Federasyon Haziran 1960’ta bağımsızlığını ilan etmiş, fakat Senegal federasyondan ayrılmıştır. Bunun üzerine 1960’ta bağımsız Mali Cumhuriyeti ilan edilmiştir. [20]
Sosyal Yapı
Seyrek olarak nüfuslarmış Mali’dc bölgelere göre büyük değişiklikler gösterir. Çölde nüfus yoğunluğu yok denecek kadar azdır. Step ve Savananın bazı uzak kesimlerinde, yoğunluk genel ortalamanın ancak üçte birine ulaşır. Nüfusun % 80’den fazlası, nüfusu 2000’den az olan köylerde yaşar. [21]
Mali Devleti içinde en nüfuzlu grup, yaklaşık 2 milyon nüfuslu ve hemen hemen nüfusun % 40’ını meydana getiren Bambara etnik grubudur. Bu topluluk, Nijer- Kongo dillerinden Mande grubuna ait Bambara dilini konuşur. Diğer önemli etnik grupları: Eulbe, Moorlar, Tuareg, Songhai, Dogon ve Senufodur. [22]
Mali halkının yaklaşık % 90’ı Müslüman’dır. Müslümanlar kendilerine has eğitim sistemlerine sahiptirler. Hıristiyanlar nüfusun ancak % 1’ini meydana getirir, halkın geri kalanı putperesttir. Resmî dil Fransızcayı okuyup yazan pek az olup, şehir merkezlerinde toplanmıştır. [23]
NIJER
Nijer, adını Nijer Nehri’nden alır.
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Eski Fransız Batı Afrikası’nın bir bölümünü teşkil eden Nijer topraklarının önemli bir kısmını Sahra meydana getirir. Ülke geniş bir yarı-çöl ve kıraç bir yayla görünümündedir. Kuzeydeki dağlık ve çöl bölgeye karşılık, güneyde Nijer Nehrinden doğuda Çad Gölüne kadar uzanan stepler ve savanlar bölgesi yer alır. Bu bölgeler, sık tropikal Afrika ormanlarının bir uzantısıdır. Ülkenin % 5’inden daha az bir bölümü ekime müsaittir. Mali’den gelen Nijer Nehri, ülkeyi kat ederek Nijerya topraklarına girer. Ülkenin güneydoğusunda Çad Gölü yer alır. [24]
Tarih
Nijer topraklarında 13. yüzyılda Songhai İmparatorluğunun nüfuzu bulunmuştur. 1591 yılında ise, morako kuvvetleri ülkeyi ellerine geçirmiştir. [25]
10. yüzyıldan beri kuzey ve doğudan göçler yapılmıştır. Bu göçlerle, İslam Afrika’yı aydınlatmaya başlamıştır. [26]
18. yüzyıl sonlarında Müslüman Hausa Kabileleri, Müslümanlık sancağı altında şehir devletleri kurdular. Nijerya’daki Sokoto emirliğiyle birlik içerisindeydiler. 1804 yılında bu şehirler Sokoto emirine bağlı bir federasyon hâline gelmiştir. Kuzey'den gelen Fulbelerle yerli Kabileler karışmış ve Nijer toprakları, Sokoto İslam Devleti nüfuzuna girmiştir. [27]
1898 yılında Fransız sömürgecileri, Nijer topraklarını işgal etmeye başladılar. Avrupalıların sömürge boyunduruğundan kurtulma çalışmaları sonucu, Nijer, 1922 yılında Fransız kolonisi olarak ayrı bir devlet hâline gelmiştir. [28]
Fransız sömürgeciliğinden kurtulması, 1960’ta olmuştur. Ülkede tek partili hayat mevcuttur. 1974 yılında askeri bir darbe yapılarak meclis ve anayasa lağvedilmiştir. Ülke idaresi Yüksek Askeri Konseye verilmiştir. Sivil hükümet 1988’de göreve başlamıştır. Bu tarihten itibaren ülkede ekonomik sebeplerden dolayı zaman zaman ayaklanmalar ve iç huzursuzluk olmaktadır. 1993’te çok partili rejime geçildi. [29]
1995 yılındaki barış anlaşması, ülkenin kuzeyinde süren Tuareg isyanını sona erdirmiştir. 1996 ve 1999 yıllarındaki darbelerden sonra oluşturulan Ulusal Uzlaştırma Konseyi Aralık 1999’a kadar süren sivil yönetime geçiş döneminde etkili olmuştur. 1999 yılında gerçekleştirilen referandumla yeni Anayasa’nın kabul edildi. [30]
2006 yılında yayınlanan İnsani Gelişme Endeksine göre dünyanın en fakir ülkesi kabul edilen Nijer kronik kuraklık ve açlık sorunları ile karşı karşıyadır. [31]
Sosyal Yapı
Toplam nüfusun % 56’sını Hausa, % 20’sini Djerma, % 10'unu Fulanı ve % 8’ini Tuarcg kabileleri teşkil eder. Halkın çoğunluğu, özellikle Hausa lar, çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşır. Nüfusun %10’undan daha azı, 10.000 kişiden fazla nüfuslu kasabalarda yaşar. [32]
1960 yılına kadar Fransa’nın sömürgesi ve nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan, topraklarının % 88’i ise çöl olan ülkede, nüfusun üçte biri açlık çekmektedir. [33]
Bugün için her ne kadar Fransızca resmî dil olarak kalmışsa da birçok şehirde halk Fransızcayı bilmemektedir. Nijer halkı, daha çok kendi dillerini konuşur. En çok Hausa ve Djerma dilleri yaygındır. Bunun yanında özellikle okumuş tabaka Arapça bilmektedir. [34]
Okuma yazma oranı %5’tir. [35]
Ekonomi
Halkın %95’i tarım ve hayvancılıkla uğraşır. Millî gelir 310 dolar dolayındadır. Ekonomisini, uranyumun bulunmasından sonra düzeltmiştir. Nijer, ayrıca et üretiminden büyük gelir elde etmektedir. Balıkçılık önemli bir gelir kaynağıdır. [36]
Nijer, zengin uranyum yataklarına sahiptir. [37]
ÇAD
Ülke adını bir zamanlar Afrika'nın ikinci büyük gölü iken şimdi normal büyüklüğünün %10'una kadar küçülmüş olan Çad Gölü'nden almaktadır. [1]
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Çad Gölünden sonra yavaş bir eğimle yükselen sığ bir havza görünümünde olan Çad’ın kuzey kısmı çöllerle kaplıdır. Çad Gölünün havzası dağlarla çevrilidir. [2]
Çad’da, enlem farkı yüzünden değişik iklim özellikleri görülür. Güney bölgesinde tropik iklim hakimdir. Orta kesimde yarı kurak bir iklim hâkimdir. Kuzeyde ise az yağışlı sıcak bir iklim hüküm sürer. [3]
Tarih
11. yüzyılda Çad’da bir Berberi Devleti kuran Kanemlilerin hüküm sürdüğünü bildirmektedir. On altıncı yüzyılda Bornu Devleti Kanem’i fethetmiş ve siyasi birliği temin ederek Kuzey Afrika ve Nil havzasında bulunanlarla ilişkiler kurmuşlardır. Bornu Devleti 1550’lerden itibaren kısa aralıklarla Osmanlı Devletine tâbi olmuştur. Bornu hâkimiyeti, bölge Fransızların eline geçinceye kadar devam etmiştir. [4]
İkinci Dünya Savaşında, Fransa’nın Alınanlara karşı Afrika'daki stratejik bakımdan en önemli sömürgesidir. 1960’ta bağımsızlıklarım kazanarak bir Cumhuriyet idaresi kurdular. Ülkenin güneybatısındaki Hıristiyan zenciler ile Müslümanlar arasında mücadeleler başlamıştır. 1961 yılın Mart'ında birlik sağlanmıştır. [5]
Yönetimi devirmek ve ülkedeki Fransız nüfusuna son vermek için Çad Ulusal Kurtuluş Cephesi ile Çad Ulusal Cephesi gerilla faaliyetlerine başladılar. 1975'te askeri bir darbe gerçekleşti. 1977’de Aozovu şeridini işgal eden Libya, iki yıl sonra Çad içlerine girmişse de geri çekilmek zorunda kalmıştır. Daha sonra darbeler devam etti. [6]
2001, 2005 ve 2006 yıllarında düzenlenen başkanlık seçimlerini kazanan Deby, ülkenin tekrar iç savaşa sürüklenmesine engel olamamıştır. Sudan destekli Birleşik Değişim Cephesi gerilları, 1 Şubat 2008 günü İdris Deby’ye bağlı kuvvetlere üstünlük sağlayarak 2 Şubat 2008 günü başkente girmiştir. [7]
Sosyal Yapı
Çad halkı çok değişik etnik unsurlardan meydana gelir. Belli başlıları şunlardır: Çad Arapları (%18,2), Mabalar (% 4,4), Kanembular (% 4), Tebular (% 4), Tama dili konuşanlar (% 3,9), Fulaniler (% 1), Sudaniler (Sudan zencileri), Hausalar, Saralar, Haddad. Lisiler, Masalatlar, Dajular, Budumalar, Fongorolardır. [8]
Araplar, Fulaniler, Sudaniler, Tebular, Haddadlar, Tamalar ve Flausaların tamamı Müslüman’dır. Çad Araplarının çoğu göçebe veya yarı göçebe hayatı sürmekte ve hayvancılıkla uğraşmaktadırlar. [9]
Resmi dil Fransızca'dır. Ancak halk arasında hep yerel diller konuşulmaktadır. Bu ülkede konuşulan yerel dillerin sayısı yüzü geçmektedir. Müslümanlar resmi dilin de Arapça olmasını ve bütün resmi okullarda Arapça eğitim verilmesini istemektedirler. Animist kabilelerse buna karşı çıkmaktadır. [10]
Halkın % 60’tan fazlası Müslüman’dır. % 22'sini geleneksel doğa dinlerine inananlar oluşturmaktadır. Kalan % 18'i de Hıristiyandır. Müslümanlar daha çok ülkenin kuzey ve orta kesimlerinde, geleneksel dinlere inananlar yani animistlerse güney kesimlerinde oturmaktadırlar. Müslümanların çoğunluğu Sünni malikidir. Çad’lı Hıristiyanların çoğu sömürge döneminde ve daha sonraki yıllarda yürütülen misyonerlik faaliyetleri sonunda Hıristiyan yapılmıştır. [11]
Çad, Afrika’nın ortasında oldukça stratejik bir konuma sahiptir. Kuzeydeki İslâmî bölgeden güneydeki siyah Afrika’ya bir geçiş bölgesi olarak görülür. 11 ana ırk grubuna ve pek çok alt gruba ayrılmıştır. Şari Nehri kabaca, kuzeydeki Müslüman olan berber siyahları güneydeki sahra siyahlarından ayırır. Kuzeydeki Müslüman olan grup; hayvancılık yapan Araplar, Sudan sınırına yakın ve çiftçi olan Wadaian ve çöldeki Touboulaıdan oluşmuştur. [12]
Ekonomi
Ülke ekonomisi tarıma dayalıdır. [13]
Hayvancılık çöl ve stepte en önemli faaliyettir. Hayvancılık nispeten iyi durumdadır. [14]
BENİN
Batı Afrika'nın en küçük devletlerinden birisidir. Benin, adını 13.- 19. yüzyıllardaki Benin Krallığı'ndan alıyor. Bu krallığın topraklarının büyük bir kısmı, bugünkü Nijerya’daydı. [38]
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Genel olarak sıcak bir iklime sahip olan ülkede iki farklı iklim tipi görülür. Ülkenin güney kesimlerinde ekvator iklimi hüküm sürerken, kuzey kesimlerinde tropikal bir iklim hâkimdir. [39]
Tarih
Portekizliler ve diğer Avrupa ülkeleri 16. yüzyılın son çeyreğinde burada köle ticareti yapmışlar ve bir kısım halkı Yeni Dünyaya götürmüşlerdir. [40]
Fransa, 1904 yılında ülkeyi istila etmek suretiyle sömürgesi haline getirmiştir. [41]
1958'e kadar Fransız sömürgesi olan ülke, 1960'ta bağımsızlığına kavuştuktan sonra Dahomey Cumhuriyeti adını almıştır. 1975'te ise adını, Benin Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. [42]
Sosyo-ekonomik açıdan dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer almaktadır. [43]
Sosyal Yapı
Güney kesimlerinde doğudan (Nijerya’dan) gelen, bir zamanlar ülkede iktidarı elinde bulunduran Yorubolar, kuzeyde ise Fons ve Bariba kabileleri yaşar. Halk genellikle tarımla uğraşır. Resmi dili Fransızca olan ülkede okul ve resmi yerlerde Fransızca kullanılmakla beraber, halk kendi yerel dillerini devamlı kullanırlar. [44]
1960'ta Dahomey Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığını kazanan ülkede, 1964'te hazırlanan ilk anayasa ile başkanlık sistemine dayanan bir idare kurulmuştur. Ülke, askeri cuntalar tarafından Marksist- Leninist bir rejimle idare edilmeye edilmiştir 1975 yılında ülkenin adı "Benin Halk Cumhuriyeti" olarak ilan edilmiştir. İhtilal lideri cumhurbaşkanıdır. 69 üyeli bir millet meclisi vardır. [45]
Ekonomi
Halkın çoğunluğu tarımla uğraşır. Kahve, hurma, yer fıstığı, tütün, fasulye, biber, patates yetiştirilir. Kıyı bölgelerde balıkçılık yapılır. [46]
BURKİNA FASO
Batı Afrika’da küçük bir ülkedir, eski adı Yukarı Volta’dır. [47]
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Burkina Faso topraklarının çoğu Volta Nehrinin üç ana kolu arasında yer alan alçak bir yayla halindedir. [48]
Bütün yıl boyunca sıcak olan Burkina Faso’da, biri yağışlı, diğeri kurak olmak üzere iki mevsim vardır. [49]
Burkina Faso toprakları kuzeyde bozkır ve fundalıklarla kaplıdır. Güneyde ise yüksek otlar ve ağaç kümeleri ile kaplı tepeler bulunur. [50]
Tarih
Burkina Faso tarihi M.S. 11. yüzyılda Mossi Kabilesinin ülkeye girmesiyle başlar. Bu Kabile ülkede dört büyük krallık kurmuştur. [51]
1400 ve 1500 yılları arasında Mossi Kabilesi, güneyde Gana’dan kuzeydeki Timbuktu şehrine kadar olan toprakları hâkimiyeti altında tutmuştur. Fakat 16. asrın ikinci yarısında Songhai imparatorluğu bunları yaylalara atmıştır. [52]
1893’tc Mossi ülkesinin kuzeyini ele geçiren Fransa, 1896’da ülkeyi tamamen kontrolü altına almıştır. 1919’da Yukarı Volta kolonisi kurulmuştur. [53]
Fransa, 1947’de Yukarı Volta’yı yeniden ayrı bir ülke haline getirmiştir. 1950’lerde bağımsızlık hareketleri başlamıştır. Bu hareketler 5 Ağustos 1960’ta Yukarı Volta’nın bağımsızlığını kazanmasıyla sona ermiştir. [54]
1982’de yapılan bir darbe sonucunda yönetimi ele geçiren Yüzbaşı Blaise Compaorö, 1992 yılında genel seçimlere gitmiştir. [55]
Sosyal Yapı
Ortalama yaşam süresi 50’nin altındadır. Burkina Faso Batı Afrika’da en fazla nüfus yoğunluğuna sahip ülkelerdendir. [56]
Burkina Fasolular, Batı Afrika etnik gruplarının yarısının karışımıdır. [57]
Ülkenin resmî dili Fransızcadır. [58]
Ekonomi
Burkina Faso ekonomisi, tarım ve hayvancılığa dayanır. Toprakların % 15’inden azı ekilidir. [59]
Çiftlik hayvanları ve hayvan derileri ihracat gelirlerinin önemli bir kısmını meydana getirir. [60]
FİLDİŞİ KIYISI
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Bitki örtüsü, ikliminin bir sonucu olarak gür ormanlar, kuzey kesimlerde savanlar hâkimdir. [61]
Ülkenin başlıca doğal zenginlik kaynağını, kereste üretilen bu ağaçlar teşkil etmektedir. [62]
Tarih
Avrupalılar gelmeden önce, bölgede birçok krallıklar kurulmuştur. İlk gelen Avrupalılar Portekizlilerdir. Burayı sömürge yapmaktan ziyade, ticari üstler kurmayı tercih eden Portekizliler, Fildişi ticaretinin yoğunluğu sebebiyle buralara Fildişi Kıyısı adını vermişlerdir. Portekizlilerden sonra, İspanyollar, Hollandalılar, İngilizler ve en son Fransızlar gelmişlerdir. [63]
1887-1889 yıllarında gelen Fransızlar, ülkenin iç kısımlarına ilerleyerek yerleşmişler, kabile reisleriyle çeşitli antlaşmalar yaparak nüfuzlarını artırmışlardır. Daha sonra Fransızlar 1893 yılında Fildişi Kıyısı’nı sömürgeleri arasına kattığını ilân etmiştir. Ülke halkının başlattığı mücadele Fransa’nın bütün çabalarına rağmen 1958’de iç işlerinde, 1960 da ise tam bağımsızlığına kavuşmuştur. [64]
Fildişi Kıyısı’nın yönetim biçimi cumhuriyettir. 7 Ağustos 1960'da Fransa'dan bağımsızlığını ilan ettikten sonra ülkede çok partili başkanlık sistemi başlamıştır. [65]
Sosyal Yapı
Fildişi Kıyısı’nda, 50’den fazla etnik grup vardır. [66]
Ülkeye kuzeydeki Müslüman ülkelerden gelen göçmenlerden sonra, ülkede yaygın din İslam haline gelmiştir. Nüfusun % 40’ı müslümandır. [67]
Fildişi Kıyısı’nın resmi dili Fransızca'dır. [68]
Ekonomi
Afrika kıtasında, refah seviyesi en üst seviyedeki, gelişmiş sayılan ülkeler arasındadır. Tarım, ormancılık ve madenciliğe dayalı bir ekonomik yapıya sahiptir. Bölgenin en gelişmiş ülkesi olarak bilinen Fildişi Kıyısı, kakao üretiminde dünya lideridir. Diğer önemli ürünleri kahve, kauçuk, petrol, ton balığı ve ananastır. [69]
Orman kaynakları geniş oranda tüketilmekle birlikte kereste önemli bir ihraç kalemidir. [70]
GAMBİYA
Afrika kıtasının en küçük devletidir. [71]
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Gambiya Nehri ülkenin ortasından geçip Atlas Okyanusu'na dökülür. [72]
Sıcak ve nemli bir iklime sahiptir. [73]
Doğal kaynaklar bakımından çok fakir bir ülkedir. [74]
Tarih
Afrika’nın en küçük ülkesi olan Gambiya, sömürgeci Avrupalıların istilâsından önce, Sudan ve Mali krallıklarına ait bir bölgeydi. Bu sebeptendir ki, ülkeye gelip yerleşmiş olan halkın çoğunluğu Mali’de krallık kuran Mandingolar teşkil etmektedir. [75]
On beşinci yüzyıldan başlayarak sömürgeci Avrupalılardan Portekizliler, Hollandalılar, İngilizler ve Fransızlar dalgalar halinde gelerek ülkeyi sömürme yollarını aradılar. Özellikle altın bulmak için gelen sömürgeciler umduklarım bulamayınca doğal zenginlikler yerine esir ticareti yapmaya başladılar. [76]
1738’de yapılan Versailles Antlaşması ile ülke İngilizlere verilmiştir. 1888 yılında tam anlamıyla bir İngiliz sömürgesi olan Gambiya, 1965’te bağımsızlığını kazandıktan sonra, önce meşrutî krallık rejimi ile yönetilmeye başlanmıştır. 1970 yılında ise ülkede idari rejim olarak Cumhuriyet kabul edilmiştir. 1982'ye kadar devam etmiş ve 1982 yılında Senegal ile bir federasyon oluşturarak adım Senegambiya koymuşlardır. 1989’da ise federasyon son bulmuş ve tekrar bağımsız olan Gambiya, 1991 de Senegal ile dostluk ve iş birliği antlaşmasını imzalamıştır. 1994 yılında ise yapılan bir askeri darbe ile bütün politik çalışmalar yasaklanarak askıya alınmıştır. 1996 da demokrasiye tekrar dönüldükten sonra başkanlık seçimleri demokratik olarak yapılmış ve bundan sonra da parlamento seçimleri gerçekleştirilmiştir. [77]
Sosyal Yapı
Nüfusun büyük bir kısmını Mandingo ve Volta zenci Kabileleri meydana getirir. Nüfusun % 10’u şehirlerde yaşamaktadır. [78]
Müslümanlar nüfusun %85’ini oluşturur. Bundan sonra çoğunluk sırasına göre Katolik, Protestan ve çok az miktarda Putperest vardır. [79]
Ekonomi
Ekonomisi, tarıma dayanır. Ekilebilen arazilerin %90’dan fazlasında yerfıstığı ekimi yapılır. Bundan başka pirinç, darı ve mısır da ekilen ürünler arasındadır. Hayvancılıkta, besi hayvanlarının yanı sıra, kümes hayvanları da beslenmektedir. [80]
Yerfıstığı, deri, balmumu ve kurutulmuş balık ihraç edip; yiyecek, dokuma ve makina ithal eder. Kumlu, palmiye ağaçlarıyla süslü plajları, son yıllarda Gambiya’yı önemli bir turizm merkezi hâline getirmiş ve ülke ekonomisinde turizm gelirinin önemli bir yer tutmasına sebep olmuştur. [81]
GANA
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Gana’nın en büyük nehri Volta’dır. Volta ve kolları Gana’nın topraklarını sularlar. [82]
Dar kıyı şeridinden sonra gelen yayla iri gövdeli ve kerestesi makbul ağaçlarla dolu tropikal ormanlarla, ülkenin en kuzey kısımları ise kurak savan alanları ile kaplıdır. [83]
Tarih
Gana'nın içinde bulunduğu topraklar, On üçüncü yüzyıldan itibaren Sudanlı tüccarlar, yeni pazarlar elde etmek için, güneye doğru yayılmaya başladılar. Bunun sonucunda Gana’nın bulunduğu topraklar ile Sudan arasında iki büyük ticaret yolu meydana getirilmiştir. Gana’nın bulunduğu topraklardaki ilk devletler, 13. yüzyılda kurulan, zamanımızdaki ülkenin ormanlarının kuzeyinde bulunan Bono, Gonja, Banda kabilelerinin kurduklarıdır. Bu zamanda Nijerya’dan gelen gruplar da ülkenin güney doğusunda yerleşmişlerdir. [84]
On beşinci yüzyılda, Portekizli işgalcilerin Batı Afrika ile Avrupa arasında deniz yolu bağlantısı kurmaları sonucu, bölgede hayat şartları değişmeye ve huzursuzluk artmaya başlamıştır. Altın Kıyısına, 1471 yılında giren Portekizliler, bölgedeki altının çokluğunun farkına varmışlar ve bunu tekellerine almak için kıyıda birçok büyük taş kaleler inşa etmişlerdir. On altıncı yüzyılda Portekiz tekeli, Fransız, İngiliz ve Hollandalı sömürgeciler tarafından bozulmuştur. Daha sonra bütün kaleler Hollandalıların eline geçmiştir. Fakat onlar da İngiliz ve Danimarkalılarla karşı karşıya kaldılar. [85]
On yedinci yüzyılda, Amerika kıtasındaki geniş talep sonucu, Avrupalılar vahşetlerini, buradaki savunmasız yerlileri esir yapıp satarak, teşhir ettiler. Esir ticaretine rağmen bölge batılıların ana altın kaynağı olma özelliğini korumuştur. [86]
On dokuzuncu yüzyılın başlarında Altın Kıyısında ticaret yapan bütün Avrupa ülkeleri, esir ticaretini yasaklamıştır. Esir tüccarlığının kısmen kalkması ve yerli kabilelerin mücadelelerinin sonucunda, önce Danimarkalılar (1850), sonra da Hollandalılar (1872) tarihlerinde bölgeden çekildiler ve İngilizleri Altın Kıyısında yalnız bıraktılar. 1874 tarihinde İngilizler bölgedeki Ashanti kabilelerinin de topraklarını işgal ederek Altın Sahilini bir İngiliz kolonisi ilan etmişlerdir. İngilizlerin uyguladıkları zayıf politika sonucu, Ashanti kuvvet olarak tekrar ortaya yıkmıştır. Altın madenleri için daha çok emniyet ihtiyacı ve bölgede Fransız ve Alman faaliyetleri, İngilizleri daha faal bir politika takip ettirmeye zorlamıştır. 1886’da İngilizler, Ashanti kabilesini tekrar işgal etmişlerdir. 1901 tarihinde sömürge olmuştur. [87]
Yirminci yüzyılda Altın Kıyısının ekonomisi, orman çiftçilerinin kakao yetiştirmedeki başarıları sonucu, hızla gelişmeye başlamıştır. 1925 tarihine kadar ülke, İngiliz valisinin yönetimi altındadır. Gana, 1957'de İngiltere'den bağımsız hale gelmiştir. [88]
1966 yılında, ordu ve polis işbirliğinde askeri darbe yapılmıştır. 1972 yılında Ocak ayında yeni bir askeri darbe yapılmıştır. Parlamento ve partiler feshedilmiştir. 1979’da tekrar hükümet darbesi olmuştur. Bundan sonra iki başarısız darbe teşebbüsünde bulunulmuştur. [89]
Sosyal Yapı
Gana’da, nüfusu yedi etnik grup meydana getirmektedir. Bu grupların herbiri kendi dilini konuşur. Resmî dil İngilizcedir. Çoğunluk bu dili kullanır. Kişi başına düşen millî gelir 400 dolar dolayındadır. [90]
En fazla nüfusa sahip etnik grup nüfusun %49,1’ini oluşturan Akan’lardır. [91]
Ekonomi
Yeraltı ve yerüstü kaynakları bakımından zengin olan Gana, siyası istikrar sağlanamadığından ekonomik yönden yeteri kadar kalkınamamıştır. Gana, dünyanın en büyük kakao üreticisidir. Yaklaşık dünya kakao üretimi grisindeki payı üçte birdir. Kakaodan sonra en önemli ihraç maddesi kauçuk, kahve ve hindistancevizi içidir. [92]
Ülkenin güney batısındaki ormanlık bölge, ülke topraklarının %34ünü kapsamakta olup, Gana’nın ağaç ve kereste ihracatının ana kaynağıdır. [93]
Madenler bakımından oldukça zengindir. Avrupalıların buraları sömürge yapmak için cezbeden madenler, bu özelliklerini hâlen muhafaza etmektedir. Altın, elmas, boksit, manganez, demir, nikel önemli madenlerdir. [94]
Altın ülkenin en önemli ihracat geliri kaynağı ve madencilik sektörünün en önemli cevheridir. Ülkenin önemli miktardaki elmas rezervleri Birim havzasında yer almaktadır. Elmas sektörü yönetim politikaları ve sektördeki yolsuzluk, kaçakçılık gibi hususlardan olumsuz yönde etkilenmiştir. [95]
GİNE
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Ekvatora çok yakın bir bölgede bulunmasının, ülkenin ikliminde önemli tesiri vardır. Sıcak ve nemli bir iklime sahiptir. [96]
Tarih
Nijer havzasının bulunduğu Yukarı Gine bölgesinde, çok eskilerde pek çok Afrika krallığının kurulduğu bilinmektedir. İslamiyet’i yaymak için dünyanın her tarafına dağılan Müslümanlar, 11. yüzyılda buralara gelerek İslamiyet’i yaydılar. [97]
19. yüzyılın ortalarında bu ülkeye gelen Fransızlar, ülkeye hâkim olmuşlardır. 1958’de bağımsızlığını ilan etti. [98]
Sosyal Yapı
16 farklı etnik grup teşkil etmektedir. Fulani denilen grup en önemlisidir. Resmî dil Fransızca olmasına rağmen, halk kendi lehçelerini konuşur. [99]
Ekonomi
Tarıma dayalı bir ekonomiye sahip olan Gine’de, nüfusun % 80’i tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Zengin maden yatakları ekonomik yapının değişmesi açısından önemli bir faktördür. [100]
Ülke, Dünya boksit rezervlerinin yaklaşık yarısına sahiptir ve dünyanın en büyük ikinci boksit üreticisidir. Maden sektörü ihracatın %70'ini karşılamaktadır. Demir, altın ve elmas Madenleri çok miktardadır. Bu Madenler sömürgeci AvrupalIları buralara çekip ülkeyi yüzyıllarca sömürmelerine sebep olmuştur. Üretilen boksit işlenerek alüminyum hâline getirilip ihraç edilmektedir. Başkent yakınlarında çıkarılan önemli miktardaki demir, ülke ihtiyacını rahatlıkla karşılamaktadır. [101]
GİNE-BİSSAU
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Ülkenin hemen hemen tamamı alüvyon ovasından meydana gelmektedir. [102]
Gine-Bissau’da genel olarak ekvator iklimi hüküm sürer. [103]
Çoğunluğu bataklıklarla kaplıdır. [104]
Tarih
1466’da Portekizliler buraya gelerek hâkim olmuşlardır. Burada çeşitli ticaret merkezleri kuran Portekizliler, özelikle 16- 19. asırlar arasında sadece esir ticareti yapmışlardır. [105]
1950 yılında millî bir siyasi parti kurulmuştur. Bissaulular tarafından kurulan bu parti ülkede bağımsızlık savaşını başlatmıştır. Gine-Bissau’nun idaresinde yönetimde söz sahibi olmalarına rağmen, halk tam bir bağımsızlık için mücadelesine devam etmiştir. Komşuları olan Gine ve Senegal’in bağımsızlığına kavuşması, bu ülke halkının kendi bağımsızlık mücadelesinde bir destek olmuştur, Portekizlilere karşı 1963’te silahlı mücadeleye başlamıştır. Gine-Bissau halkının bağımsızlığını kabul etmemekte direnen Portekiz, 1974’te meydana gelen hükümet değişikliği sonucunda, Gine-Bissau’nun bağımsızlığını tanımıştır. [106]
1980’de askeri bir darbe sonucunda yönetimi dokuz üyeli Devrim Konseyi ele geçirmiştir. [107]
Sosyal Yapı
Gine Bissau halkı çeşitli etnik unsurlardan meydana gelmektedir. Bunların içinde en kalabalık olanı nüfusun %35'ini oluşturan Fulanilerdir. Tamamı Müslümandır. İkinci sırada nüfusun % 15'ini oluşturan Mandinkalar gelir. Mandinkaların % 65'i Müslümandır. Onlardan sonra nüfusun % 14'ünü oluşturan Balenteler gelir. [108]
Nüfusun yaklaşık altıda biri başkent ve dolayında yaşamakladır. Portekizce resmî dil olmasına rağmen, halk arasında yerli diller konuşulmaktadır. Nüfusun hemen hemen yarısı Müslüman’dır. [109]
Ekonomi
Halk genellikle çiftçilikle uğraşmaktadır. Pirinç, Gine-Bissau halkının temel beslenme maddesidir. [110]
LİBERYA
Anlamı "özgürlerin toprağı" olan Liberya, daha önceden köleleştirilmiş Afrika asıllı Amerikalıların özgür çocukları tarafından kurulmuştur. Siyah Afrika’nın sömürge yönetimi görmemiş tek ülkesidir. [111]
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Ülke toprakları genel olarak iki coğrafî bölgeye ayrılır: Kıyı ovası ve üzerinden birçok nehirlerin geçtiği yaylalardır. Kıyıdaki ova, içeriye doğru yaklaşık 50 km kadar uzanır. Sonra, yavaş yavaş, deniz seviyesinden yüksekliği 250 metre olan bir yaylaya dönüşür. Kuzey kesimi dağlıktır. [112]
İklim özellikle kıyı kesiminde yıl boyunca sıcak ve nemlidir. [113]
Tarih
Liberya toprakları, 16. yüzyıldan itibaren Portekizliler tarafından keşfedilmiştir. Liberya’nın modern tarihi, 1821’de Amerika Birleşik Devletlerinden serbest bırakılan kölelerle yüklü bir geminin gelmesiyle başlamıştır. 1847’de ülkeye yeni yerleşmiş olan zenciler, kendilerinin buraya gelmesini destekleyen Amerikan Sömürge Cemiyeti ile bağlarım kopararak, bir istiklâl beyannamesini yayınladılar. [114]
Liberya müttefikler safında İkinci Dünya Savaşma girmiştir. [115]
1980’de, o zamana kadar Afrika’nın en istikrarlı ülkesi olarak bilinen Liberya’da darbe ile yönetimi askeriye ele geçirmiştir. [116]
Kıtanın en eski cumhuriyeti olan Liberya, son dönemde iki iç savaşa sahne olmuştur. [117]
Sosyal Yapı
Nüfus, iki ana gruptan ibarettir. Kabile halkları ve ABD’den serbest bırakılarak ülkeye gelip yerleşenlerin soyundan gelenler, yani Amcrikan- Liberyalılarıdır. Nüfusun % 5’ini meydana getiren Amerika-Liberyalıları. ülkedeki çoğu siyasi ve sosyal başkanlıkları elinde tutar. Bunlar kıyı şehirlerinde oturmakta olup, resmî dil olan İngilizceyi konuşurlar. Avrupai tarzda giyinirler ve çoğu Protestan ve Katolik’tir. [118]
Kabile halkları, büyük çoğunluğu ise 16 Kabile grubundan birine üyedir. [119]
Ekonomi
Liberya ekonomisi, tarıma ve ormancılığa dayanır. Hükümet, dünya pazarlarında satış için, kahve, kakao, hurma, turunçgiller ve kola cevizi gibi bitkilerin yetiştirilmesini teşvik etmektedir. Liberya’nın tarım ihracatındaki en değerli ürünü, dışarıya satılan mallar arasında demirden sonra ikinci sırayı alan, kauçuktur. Kauçuğun çoğu, toprağı Liberya hükümetinden kiralayan ABD firmaları tarafından büyük imtiyazlı bölgelerde yetiştirilir. [120]
Liberya, 1950’den beri işletilen, zengin demir, maden yataklarına sahiptir. Demir madeni bakımından Afrika’da birinci durumdadır. Elmas ve altın da çıkarılır. İkinci Dünya Savaşından sonra keşfedilen demir cevheri, hızlı ekonomik gelişmeyi sağlamakta ve geliri yükseltmektedir. Liberya ekonomisi, en iyi müşterisi olan ve kendine mamul maddelerin çoğunu teinin eden ABD’nin ekonomisine sıkı sıkıya bağlıdır. [121]
SENEGAL
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Adını Senegal Nehri’nden alır. [122]
Kıyılar ve özellikle Dakar’ın kuzey kesimleri, deniz meltemlerine açık olup, tatlı bir iklime sahiptir. Kuzeye gidildikçe Büyük Sahra’ya yaklaşılacağından sıcaklık birden artar. [123]
Tarih
11. yüzyılda Müslümanlıkla şereflenen, Senegal Nehri orta bölümlerinde, Tekrur Krallığı kurulmuştur. 15. yüzyıl başlarında ilk olarak, Avrupalılardan Portekizliler ülkeye ulaştılar. Daha sonra 17. yüzyılda, Fransızlar bölgeyi kontrolleri altına aldılar. Bir müddet Fransız Batı Afrikası olarak kalmıştır. 1960 yılında bağımsız olmuştur. Bundan sonra Fransa’nın nüfuzu altında demokratik hayata girmiştir. [124]
Sosyal Yapı
Nüfusun ekserisi şehirlerde yaşar ve yaklaşık % 10’una yakın bir bölümü başşehir Dakar’dadır. [125]
Senegal karışık bir etnik yapıya sahip olup, büyüklü küçüklü birçok gruplardan teşekkül etmiştir. Nüfusun %37’sini Volof, % 18’ini Serer, %17’sini Peul, % 9’unu Diola ve % 9’unu Mandingolar meydana getirir. [126]
Nüfusun % 95’ine yakın bir bölümü Müslüman'dır. Ayrıca az sayıda Hıristiyan da vardır. Serer ve Diola kabileleri haricindeki grupların büyük bir bölümü 19 yüzyıl sonlarına doğru İslamiyet’i kabul etmişlerdir. [127]
Ülkenin resmî dili Fransızcadır.
Başkenti Dakar’dır. Afrika'nın en kalabalık şehirlerinden olan Dakar Senegal’in siyasi, ekonomik, ticari, kültürel ve dini merkezidir. Nüfusu, 2008’de 2.485.851 kişidir. [128]
Dakar uzun süren Fransız sömürge yönetiminin ardından kısa bir süre Mali Federasyonunun, 1960’tan itibaren ise Senegal Cumhuriyetinin başkenti olmuştur. [129]
Senegal Cumhuriyeti başkanlık sistemine dayanır. 1978 yılından bu yana demokratik çok partili hükümet tipine geçilmiştir. [130]
Ekonomi
Senegal ekonomisi genellikle tarıma dayanır. En çok yerfıstığı yetiştirilir. Hayvancılık pek gelişmemiştir. Genellikle sığır, keçi ve koyun yetiştirilir. Ülke Topraklarının %15’ine yakın bir kısmı ekime elverişlidir. [131]
Senegal hemen hemen önceki Fransız Batı Afrika topraklarının en çok sanayileşmiş ülkesidir. Buna rağmen sanayi ve sanayi ekonomide pek büyük bir rol oynamaz. [132]
Ülkede çıkarılan en önemli tek mineral fosfattır. En önemli madencilik ürünü fosfattır. [133]
Ülke için en önemli döviz getirici kalemler arasında turizm sektörü sayılabilir. [134]
Dışarıya genellikle yerfıstığı ve ürünleri ile fosfat satar. [135]
SİERRA LEONE
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Sierra Leone’de tropikal iklim hüküm sürer. Ülke toprakları zengin tropikal ormanlarla kaplıdır. [136]
Tarih
1462 yılında Portekizliler, bugünkü başkentin bulunduğu yarımadaya ayak bastılar. Yarımadadaki dağın ufka düşen görüntüsü aslana benzediği için, bu dağa “Sierra Leone =Aslan Dağı adını verdiler. Bölge kıyıları, korsanlık ve köle ticareti için Portekizli, İngiliz, Fransız ve Hollandalı deniz korsanlarının mekânı olmuştur. [137]
1772"de Londra’da, köleliğin sona erdirilmesi ve kölelerin özgürlüğe kavuşması yönünde alınan karar, tüm Afrika’nın kaderini değiştirmiştir. İngilizler, Amerika ve İngiltere’deki özgürlüğüne kavuşan zenci köleleri yerleştirmek için yeni topraklar aradılar ve bu arada Sierra Leone kıyılarında toprak satın alarak, özgürlüğe kavuşmuş zenci köleleri yerleştirmeye başladılar. 1792’de “Özgür Kasaba” anlamını taşıyan Freetown kurulmuştur. 1808 yılında Freetown, bir İngiliz sömürgesi olmuştur. [138]
1961’de, Sierra Leone, bağımsızlığına kavuşmuştur. 1992’de askeri darbe olmuştur. 1990'lardan 2002’ye kadar yıkıcı bir iç savaş yaşamıştır. [139]
Elmas madenleri bakımından oldukça zengindir, buna rağmen batılı sömürgecilerin kışkırttığı ve göz yumduğu iç savaş sonucunda bir hayli fakirleşmiştir. İç savaş sırasında çocuklar isyancılar tarafından zorla asker yapılmıştır. Asker olmayı kabul etmeyen binlerce çocuk ve gencin elleri, ayakları kesilmiştir. Ülkede binlerce elsiz ve ayaksız sakat insan vardır. [140]
1991-2001 yılları arasında hükümet ile Devrimci Birleşik Cephe (RUF) arasında süren iç savaş, onbinlcrce insanın ölmesi ve iki milyondan fazla insanın (nüfusun üçte birinden fazla) yerinden edilmesi ile sonuçlanmıştır. Yerinden edilmiş insanların çoğu halen komşu ülkelerde mülteci olarak yaşamaktadır. [141]
Sosyal Yapı
Ülkede 20 kadar etnik grup yaşamaktadır. [142]
Ülke toplam nüfusunun % 60’ını Sünni Müslüman, % 30’unu geleneksel inanışlar (animist) ve % 10’unu Hıristiyanlar teşkil eder. [143]
Ekonomi
Ülke yüzölçümünün % 28,5’ini ormanlar, % 30,7’sini çayır ve otlaklar, % 7,5 ini ekili ve dikili alanlar, % 33,3’ünü diğer alanlar teşkil eder. [144]
Sierra Leone’nin temel ekonomisi, tarım, ormancılık ve madenciliğe dayanır. Tarım genelde tüketime yöneliktir. Çoğu tarım ürünleri iç tüketimi karşılayamaz. Bunun nedeni, halkın madenciliğe yönelmesidir. Hayvancılık iç kesimlerde yapılır. [145]
Ülke madencilik yönünden zengin sayılır. 1930 yıllarında bulunan zengin maden yatakları, uzun yıllar İngilizler tarafından işletilmiştir. Ülkede 2.000’den fazla elmas arayan küçük şirketler grubu vardır. Elmas üretimi yıl geçtikçe düşmektedir. Bugün ülkenin elmas rezervleri tükenmek üzeredir. [146]
TOGO
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü
Togo iki farklı iklim bölgesine ayrılır. Güneyde sıcak ve nemli bir iklim hüküm sürer. Dağların kuzeyindeyse iklim güneye nazaran daha soğuktur. [147]
Tarih
Togo toprakları 19. yüzyıla kadar krallıkların bir parçası olarak kalmıştır. Ülkede sırayla Mossi İmparatorluğu, Ashanti Konfederasyonu ve Dahomey Krallığı hüküm sürdüler. 1884’te bir Alman temsilcisi ve Togo’nun başkanı arasında imzalanan anlaşma sonucunda, Togo için yeni bir dönem açılmıştır. Almanya’nın ülke üzerindeki resmen kontrolü, 1884-1885 konferansından sonra başlamıştır. 1897 ve 1899 yıllarında İngiltere, Fransa ve Almanya arasında yapılan anlaşmalarla bugünkü Togo’nun sınırları çizilmiştir. [148]
Togo, 1919'dan itibaren, ilk önce Milletler Cemiyetinin bir mandası olarak, sonra Birleşmiş Milletler adına Fransa tarafından yönetilen bir ülke hâline gelmiştir. 27 Nisan 1960’ta Togo’da Cumhuriyet ilan edilerek bağımsız bir devlet kurulmuştur. [149]
1967’de darbeyle yönetim ele geçirilmiştir. [150]
Sosyal Yapı
Togo nüfusunun büyük çoğunluğunu, Batı Afrikalı Zenciler meydana getirir. Ülkede yaklaşık 37 kadar etnik grup vardır. Bunların en önemlisi ülkenin güney yarısının üçte birinde yaşayan Ewe olup, nüfusun % 20’sini teşkil eder.[151]
Togo’nun resmî dili Fransızca olmakla birlikte günlük işlerde çok sayıda değişik Kabile dilleri kullanılır. Güneyde genellikle Ewe dili konuşulur. [152]
Ekonomi
Togo’nun ekonomisi esas itibariyle tarıma dayanmaktadır. Tarım, gayri safi millî hâsılanın yaklaşık % 50’sini, ihracatın ise % 70’ini teşkil eder. [153]
Kaynaklar
[1] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[2] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[3] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[4] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[5] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[6] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[7] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[8] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[9] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[10] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[11] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[12] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[13] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[14] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[15] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[16] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[17] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[18] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[19] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[20] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[21] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[22] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[23] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[24] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[25] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[26] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[27] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[28] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[29] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[30] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[31] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[32] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[33] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[34] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[35] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[36] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[37] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[38] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[39] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[40] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[41] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[42] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[43] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[44] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[45] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[46] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[47] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[48] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[49] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[50] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[51] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[52] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[53] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[54] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[55] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[56] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[57] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[58] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[59] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[60] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[61] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[62] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[63] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[64] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[65] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[66] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[67] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[68] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[69] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[70] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[71] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[72] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[73] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[74] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[75] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[76] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[77] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[78] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[79] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[80] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[81] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[82] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[83] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[84] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[85] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[86] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[87] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[88] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[89] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[90] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[91] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[92] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[93] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[94] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[95] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[96] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[97] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[98] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[99] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[100] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[101] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[102] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[103] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[104] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[105] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[106] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[107] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[108] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[109] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[110] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[111] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[112] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[113] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[114] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[115] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[116] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[117] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[118] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[119] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[120] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[121] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[122] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[123] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[124] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[125] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[126] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[127] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[128] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[129] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[130] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[131] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[132] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[133] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[134] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[135] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[136] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[137] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[138] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[139] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[140] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[141] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[142] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[143] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[144] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[145] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[146] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[147] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[148] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[149] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[150] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[151] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[152] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
[153] Afrika Coğrafyası. Ramazan Özey. Aktif: 2013
