Dünya Nüfus Tarihi Üzerine Notlar
Colin McEvedy'nin Atlas of World Population History (Facts on File:1978.) adlı kitabından kısaltılarak çevrilmiÅŸtir.
MÖ 10.binde dünyanın toplam nüfusu 4 milyon civarındaydı. Amerika ve Okyanusya da dahil dünyanın yerleÅŸilebilecek hemen her yerine ulaşılmıştı ve hava ÅŸartları da iyileÅŸiyordu. Nüfus hızının artması için yeni bir faktör gerekiyordu.
MÖ 5 binlerde büyüme hızlandı. Bunu mümkün kılan tarımın geliÅŸmesiydi. MÖ 5.bine kadar tarımdaki geliÅŸmenin etkisi az hissedildi. 5. binde nüfus yaklaşık %50 arttı. Bunu takip eden 3 bin yıl boyunca da her bir binyılda %100 artış görüldü. 1 bine gelindiÄŸinde artış hızı en yüksek seviyesine ulaÅŸtı ve nüfusun ikiye katlanması için gereken süre bin yıldan 500 yıla düÅŸtü.
​
MÖ 500 yılında dünya nüfusu 100 milyona ulaÅŸmıştı. Nüfus MÖ 200’de 150 milyona, MS 200’de de 200 milyona ulaÅŸsa da nüfus artış hızı düÅŸmeye baÅŸlamıştı. MÖ 500 ile MÖ 1 arasındaki arış %100 deÄŸil %70 civarında gerçekleÅŸmiÅŸti. Sonraki 200 yılda ise artış %12 idi. Büyüme durmuÅŸtu. 6000 yıl önce baÅŸlayan birinci artış döngüsü tamamlanmıştı.
​
​
Åžunu da belirtmek gerekir ki, dünya nüfusundaki artışı belirleyen Kuzey Afrika, Avrupa ve Asya’daki artıştı. Sahraaltı Afrika’nın nüfus artışı, bahsedilen döngü tamamlanırken baÅŸladı. Amerika kıtası için de durum benzerdir. Dolayısıyla birinci nüfus artış döngüsü Akdeniz, YakındoÄŸu, Hindistan ve Çin toplumlarının artışı olarak deÄŸerlendirmek gerekir. Afrika, Amerika ve Okyanusya’nın toplam içindeki payı %40’tan %15’e düÅŸtü. Afrika’nın tek başına payı 10. binde %30 iken MS 500’te %10’ gerilemiÅŸ durumdaydı.
​
Ä°lk döngünün sona ermesi büyük ölçüde Roma ve Han Ä°mparatorluklarının çökmesi ile ilgilidir. Bu durum birkaç yüzyıl devam etti. 10 yüzyıldan itibaren bu durum sona erdi. Avrupa ve Çin yeniden büyümeye baÅŸladı. OrtaçaÄŸ döngüsü baÅŸlamıştı.
​
Bu durum 2 yüzyıl sonra durdu. En büyük sebep MoÄŸol istilasının Çin üzerindeki etkisidir. Avrupa’da ise 13. Yüzyılın sonunda nüfus artışını durduran en önemli etken vebaydı.
​
Dünya nüfus artışının 3. döngüsü 15. yüzyılda Avrupa’da baÅŸladı ve teknoloji kökenli olduÄŸu açıktır. Avrupa’nın diÄŸer kıtaları kolonileÅŸtirmesine imkân tanıyan silah ve gemi teknolojisini geliÅŸtirmesi ile baÅŸladı ve 18.-19. yüzyıllardaki tarım ve endüstri devrimi ile devam etti.
​
15. ve 16. yüzyıllarda artış mütevazidir: %21 ve %28. 17 yüzyılda büyüme önceki yüzyıldan daha düÅŸük gerçekleÅŸti: %12.
​
Bundan sonraki büyüme oranları dünya üzerinde daha önce hiç görülmemiÅŸ kadar yüksektir 18. Yüzyılda %45'e ve 19. Yüzyılda %80'e ulaÅŸtı. Bu nüfus artışı Avrupa tarafından domine ediliyordu: 19. Yüzyılda Avrupa’daki nüfus artışı %115’tir. Amerika kıtasına olan göçler de göz önüne alındığında bu oran %135’i bulur.
​
​
20. yüzyılda durum tersine döndü. Avrupa’da doÄŸum oranları ile ölüm oranları dengeleniyor ve modernleÅŸme döngüsü tamamlanıyor.
