1980 Sonrası Yüksek ÖÄŸretimde Din EÄŸitimi

Prof. Dr.Mustafa Öcal'ın Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din EÄŸitimi (Dergâh: 2017) adlı kitabından kısaltılarak alınmıştır.
(1981) Yüksek Ä°slam Enstitülerinin Ä°lahiyat Fakültesi Olmaları
Yüksek Ä°slâm Enstitüleri açıldıkları yıldan itibaren öÄŸretim elemanları, öÄŸrenci cemiyetleri ve federasyonları ile bu dinî eÄŸitim kurumlarına gönül verenlerce Enstitülerin, Ä°slâmî Ä°limler Akademisi veya Ä°lahiyat Fakültesi hâline dönüÅŸtürülmesi konusunda faaliyetlerde bulunuldu. ÖÄŸrenciler aynı maksatla 1969’da ve 1977’de boykot yaptılar. Buna karşılık dinî eÄŸitim ve öÄŸretim kurumlarına soÄŸuk bakanlar tarafından Enstitülerin sayısının azaltılması, hatta kapatılmaları konusunda karşı faaliyet içerisine girenler oldu.
​
6 Kasım 1981’de “YükseköÄŸretim Kanunu” yürürlüÄŸe konuldu. Kanunun 2. maddesi gereÄŸince, yükseköÄŸretim üst kuruluÅŸları, bütün yükseköÄŸretim kurumlan, baÄŸlı birimleri ve bunlarla ilgili faaliyet esasları bu kanun kapsamına alındı. Dolayısıyla, bütün yükseköÄŸretim kurumlan gibi, Yüksek Ä°slâm Enstitüleri, A.Ü. Ä°lahiyat Fakültesi ve Erzurum Atatürk Üniversitesi Ä°slâmî Ä°limler Fakültesi de kanun kapsamına dâhil edilmiÅŸ oldu.
​
Yüksek Ä°slâm Enstitüleri ile Erzurum’daki Ä°slâmî Ä°limler Fakültesi de Ä°lahiyat Fakültesi hâline dönüÅŸtürülerek her biri bulundukları illerdeki üniversiteye baÄŸlandı. Bu dönüÅŸümle 8 Ä°lahiyat Fakültesi olmuÅŸ oldu.
​
(1988-2000) Ä°lahiyat Meslek Yüksek Okullarının Açılması ve Kapanması
Ä°lahiyat Fakültelerinin yanında bir de “Ä°lahiyat Meslek Yüksekokulu” (Ä°MYO) adıyla ikinci bir dinî yükseköÄŸretim kurumunun açılması ilk defa 1987 yılında Samsun’da yapılan bir sempozyumda gündeme getirilmiÅŸti. 1988’de ise Ankara’da yapılan bir tartışmalı ilmî toplantının açılışında yaptığı konuÅŸmada dönemin Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanı Mustafa Sait YazıcıoÄŸlu aynı konuyu gündeme getirmiÅŸ ve gerekçeleri ile birlikte böyle bir yüksekokulun açılmasının lüzumundan bahsetmiÅŸti.
​
Sonradan Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı ile YÖK arasında gerekli ön görüÅŸme ve yazışmalar yapılmıştır. Neticede YÖK Yürütme Kurulu, 29.12.1988 tarihli toplantısında Ankara, Ä°stanbul (Marmara), Ä°zmir (Dokuz Eylül) ve Bursa (UludaÄŸ) Üniversitesi Ä°lahiyat Fakülteleri Dekanlıklarına baÄŸlı 2 yıl öÄŸretim süreli Ä°lahiyat Meslek Yüksekokulları açılmasını kararlaÅŸtırmıştır.
​
KuruluÅŸ amacı; din görevlilerinin meslekî yönden geliÅŸmelerine yardımcı olmak ve dini hizmetlerin kalitesini artırmaktı. Belirlenen bu amaç sebebiyle, öÄŸrenci olarak girecekler için; Ä°HL mezunu ve Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığında en az 2 yıl görev yapmış olma ÅŸartı konulmuÅŸtu.
​
Ä°MYO’ların ömrü çok kısa olmuÅŸtur. YükseköÄŸretim Kurulu tarafından Anadolu Üniversitesi Açık ÖÄŸretim Fakültesi bünyesinde baÅŸlatılan Ä°lahiyat Önlisans Programı gerekçe gösterilerek 1999-2000 öÄŸretim yılından itibaren Ä°MYO’lara öÄŸrenci alımı durdurulmuÅŸtur.
​
(1998) Ä°lahiyat Fakültelerinde Ä°lköÄŸretim Din Bilgisi ÖÄŸretmenliÄŸi Bölümü
Kuruldukları ilk yıllardan 1998-1999 öÄŸretim yılına kadar, Ä°lahiyat Fakültelerinde lisans seviyesinde, mezunların istihdam alanları dikkate alınarak bir bölümleÅŸmeye gidilmemiÅŸtir.
​
1998-1999 öÄŸretim yılından itibaren lisans seviyesinde iki bölüme ayrılmıştır.
-
İlahiyat Lisans Programı,
-
Ä°lköÄŸretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ÖÄŸretmenliÄŸi Bölümü.
Bu tarihten itibaren ÖYS sonuçlarına göre her iki bölüme ayrı ayrı öÄŸrenci alınmıştır.
​
YÖK’ün kararı gereÄŸi 1998-1999 öÄŸretim yılından itibaren 11 Ä°lahiyat Fakültesinde bir de Ä°lköÄŸretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ÖÄŸretmenliÄŸi Bölümü (Ä°DÖB) açılmıştır.
​
Bu program ilk mezunlarını 2001-2002 öÄŸretim yılı sonunda vermiÅŸtir. Mezunlardan Ä°mam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri ÖÄŸretmeni veya liselere/ortaöÄŸretim kurumlarında Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi öÄŸretmeni olmak isteyenler, açılan bir sınava girmiÅŸler ve kazananlar Ankara’da 1,5 (bir buçuk) yıllık (üç yarıyıllık) “Tezsiz Yüksek Lisans” programına devam etmiÅŸlerdir. Burada Pedagojik Formasyon ağırlıklı bir ders dönemi geçirdikten sonra tercih ettikleri alana göre; Ä°mam-Hatip Liselerine meslek dersleri, liselere Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ÖÄŸretmeni olarak atanmaya baÅŸlamışlardır.
​
(2006) Ä°lköÄŸretim Din Bilgisi ÖÄŸretmenliÄŸi Bölümü
YÖK tarafından Mayıs 2006’da alınan bir karar gereÄŸi Ä°lköÄŸretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ÖÄŸretmenliÄŸi Bölümü 2006-2007 öÄŸretim yılından itibaren baÄŸlı bulundukları üniversitelerin EÄŸitim Fakültelerine aktarılmışlardır.
​
Bu geliÅŸme sonucunda Ä°lahiyat Fakülteleri yalnızca Ä°lâhiyat Lisans Programı uygulamaya devam ederken bu fakültelerin dışındaki bir yükseköÄŸretim kurumunda/EÄŸitim Fakülteleri bünyesinde ilk defa dinî eÄŸitim ve öÄŸretim yaptıran bir bölüm açılmış oldu.
​
2011-2012 öÄŸretim yılı itibariyle 24 EÄŸitim Fakültesinin çatısı altında bu bölüm eÄŸitim ve öÄŸretim faaliyetlerini sürdürmekte iken 2013-2014 öÄŸretim yılında sayı 47’ye çıkmıştır. Ancak YükseköÄŸretim Kurulunun (YÖK) aldığı bir kararla Ä°lköÄŸretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ÖÄŸretmenliÄŸi bölümüne 2014-2015 öÄŸretim yılından itibaren öÄŸrenci alımı durdurulmuÅŸtur.

Prof. Dr.CaÄŸfer KaradaÅŸ. Bugünün Ä°lahiyatı Nasıl Olmalı-Sempozyum Bildirileri (Ensar: 2014) adlı kitaptan kısaltılarak alınmıştır.
Ä°lahiyat Fakülteleri
YÖK tarafından 1983 yılında bugünkü programların temelini oluÅŸturan ve bütün Ä°lahiyat Fakülteleri’nde uygulanmak üzere yeni bir program hazırlanmıştır. Bu programda hem akademik kaygılar hem de Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı’na ve Millî EÄŸitim Bakanlığına personel yetiÅŸtirme kaygıları birlikte düÅŸünülmüÅŸtür. Ancak bu da çok geniÅŸ bir yelpazede eÄŸitim verilmesi dezavantajını getirmiÅŸtir.
​
Öncekilerden farklı olarak programda felsefe tarihi (ilkçaÄŸ ve Yeni ÇaÄŸ) yer almış, pedagojik formasyon dersleri nispeten artırılmıştır. 12 Eylül zihniyetine uygun olarak Atatürk Ä°lkeleri ve Ä°nkılapları Tarihi’nin yanına Türk Dili dersleri de eklenmiÅŸtir.
​
Zaman içinde öÄŸretim üyeleri nezdinde akademik taraf daha ağır basmış, personel yetiÅŸtirme iÅŸi zayıflamıştır. Öte yandan EÄŸitim fakülteleri ile koordineli çalışılamadığından öÄŸretmenlik formasyon dersi kalıcı bir mevzuata ve teamüle oturtulamamıştır. Tabi ki bu konuda eÄŸitim fakültelerimizin ve pedagojik formasyon adı altında verilen derslerin de ciddi anlamda kritik edilmesi gerekmektedir. Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı tarafında ise özellikle Kur’ân eÄŸitimi ve temel dinî bilgilerin kazandırılmasında eksik kalınması sebebiyle, kurum içi seminerlerle anılan eksikliÄŸi telafi etme yoluna gidilmiÅŸtir. Gelinen noktada BaltacıoÄŸlu’nun dediÄŸi gibi fakülteler dinî ilimlerin öÄŸretildiÄŸi yerler olmaktan çok din bilimlerinin öÄŸretildiÄŸi kurumlara dönüÅŸmüÅŸtür.

Prof. Dr.Mustafa Öcal'ın Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din EÄŸitimi (Dergâh: 2017) adlı kitabından kısaltılarak alınmıştır.
Yeni Ä°lahiyat Fakülteleri
Dinî yükseköÄŸretim yaptıran kurumların Ä°lâhiyat Fakültesi adıyla tek tip hâle getirilip üniversitelere baÄŸlanmasından sonraki yıllarda bir taraftan yeni üniversiteler kurulurken yeni Ä°lâhiyat Fakülteleri de açılmaya devam edildi.
​
1988-1989 öÄŸretim yılında, Gaziantep Üniversitesine baÄŸlı olarak Åžanlıurfa Ä°lahiyat Fakültesi öÄŸretime açıldı ve fakülte sayısı 9’a ulaÅŸtı. 1992’de Åžanlıurfa’da Harran Üniversitesi kurulunca Ä°lahiyat Fakültesi bu üniversiteye baÄŸlanarak eÄŸitim ve öÄŸretim faaliyetlerini sürdürmeye devam etti.
​
1992 de kabul edilen bir kanunla kurulan üniversitelere baÄŸlı olarak çok sayıda yeni fakülte açılırken 13 yerde de Ä°lahiyat Fakültesi açılması kesinleÅŸti. Bunlardan Sakarya, S. Demirel (Isparta), Dicle (Diyarbakır), Ä°nönü Darende/Malatya, Karadeniz Teknik Rize ve Yüzüncü Yıl Van Ä°lahiyat Fakültelerine 1993’te öÄŸrenci alınarak öÄŸretime baÅŸlandı. Çukurova (Adana), Fırat (Elazığ), Gazi (Çorum) ve Cumhuriyet (Sivas) Üniversiteleri Ä°lahiyat Fakültelerine 1994’te öÄŸrenci alındı. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Ä°lahiyat Fakültesi 1995’de öÄŸretime baÅŸladı.
​
Ä°stanbul Üniversitesi Ä°lahiyat fakültesi ise ancak 1996’da öÄŸrenci alarak öÄŸretime fiilen baÅŸlamış oldu.
​
1996-1997 öÄŸretim yılından itibaren KahramanmaraÅŸ Sütçü Ä°mam Üniversitesi Ä°lahiyat Fakültesi öÄŸretime baÅŸlamış, 2001 yılında ilk mezunlarını vermiÅŸtir.
​
Antalya’daki Akdeniz Üniversitesi ise, 2012-2013 öÄŸretim yılında öÄŸrenci alınarak öÄŸretime baÅŸlanmıştır.
​
Bu arada; 1999-2000 öÄŸretim yılından itibaren Malatya’daki Ä°nönü Üniversitesi Darende (ilçesi) Ä°lahiyat Fakültesine öÄŸrenci alımı durdurulmuÅŸ ve Fakülte il merkezine taşınmıştır. 2000-2001 öÄŸretim yılından itibaren ise Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ä°lahiyat Fakültesi’ne öÄŸrenci alımı durdurulmuÅŸtur. Bu iki fakülte mevcut öÄŸrencilerini mezun ettikten sonra öÄŸrencisiz kaldılar. Aradan yıllar geçtikten sonra 2008-2009 öÄŸretim yılından itibaren bu iki fakülteye de yeniden öÄŸrenci alınarak öÄŸretime baÅŸladılar.
​
2008-2009 öÄŸretim yılında Şırnak ve IÄŸdır Üniversitelerine baÄŸlı olarak bu illerde birer Ä°lahiyat Fakültesi açılmış ve öÄŸretime baÅŸlanmıştır.
​
2010 yılında açılan Trabzon’daki Karadeniz Teknik Üniversitesi’ne baÄŸlı Ä°lahiyat Fakültesi ile Gaziantep, Erzincan, MuÅŸ (Alparslan), Bingöl, GümüÅŸhane, Karabük, Ä°stanbul’daki Fatih Üniversitesi Ä°lahiyat Fakülteleri ile Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Ä°slâmi Ä°limler Fakültesi, Ä°stanbul 29 Mayıs Üniversitesi-uluslararası Ä°slâm ve Din Bilimleri Fakültesine öÄŸrenci alınmış ve öÄŸretim baÅŸlatılmıştır.
​
Öte yandan; 2011-2012 öÄŸretim yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) baÅŸkenti LefkoÅŸa’da Yakın DoÄŸu Üniversitesi’ne baÄŸlı olarak bir Ä°lahiyat Fakültesi daha açılmış ve öÄŸrenci kaydederek öÄŸretime baÅŸlanmıştır.
​
Bozok Üniversitesine baÄŸlı olarak 2010 yılında bir Ä°lahiyat Fakültesinin açılması resmiyet kazanmış, 2013 öÄŸretim yılında öÄŸrenci alabilmiÅŸtir. Kezâ; resmî açılışı gerçekleÅŸen Yalova, Edirne gibi diÄŸer bazı illerimizdeki Ä°lahiyat Fakültelerine de 2012-2013 öÄŸretim yılında öÄŸrenci alınmıştır.
​
2014-2015 öÄŸretim yılında Ä°lahiyat Fakültelerinin sayısı 94’e ulaÅŸmıştır. Bunlardan 70’i öÄŸrenci almış ve eÄŸitim-öÄŸretim faaliyetlerini sürdürmüÅŸtür. DiÄŸer fakülteler ise yeterli sayıda öÄŸretim elemanı temin ettikçe öÄŸrenci olarak eÄŸitim ve öÄŸretime baÅŸlayacaktır.